شفافیت و مشارکت برای کارآمدی ارزیابی محیط زیستی پروژه ها
به گزارش گل سپید، رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: برای کارایی پروسه ارزیابی باید 2 اصل اساسی حکمرانی محیط زیستی یعنی شفافیت و مشارکت مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش گل سپید به نقل از مهر، شینا انصاری معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در یادداشت نوشت: توجه به محیط زیست از دهه ۱۳۵۰ و با تصویب قوانین پیشرویی مانند قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست شروع شد، اما اشاره دقیق به مفهوم ارزیابی اثرات محیط زیستی از دهه ۱۳۷۰ و با مصوبه شورایعالی حفاظت محیط زیست شکل گرفت. بر طبق این مصوبه، هفت نوع پروژه بزرگ عمرانی، همچون سدها، پالایشگاه ها و پتروشیمی ها، مشمول ارزیابی محیط زیستی شدند. متعاقباً، قوانین و آئین نامه هایی با فرآیندهای مشخص برای ارزیابی پروژه های بزرگ عمرانی تصویب گردید و سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان نهاد نظارتی انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، در تمام مراحل اجرا، بهره برداری، بعد از اتمام بهره برداری، پایش و نظارت بر این پروژه ها ارائه شد. در دهه های ۸۰ و ۹۰ و با افزایش آگاهی عمومی، ارزیابی اثرات محیط زیستی نیز در ایران گسترش یافت. آخرین بازبینی آیین نامه در سال ۱۳۹۰ انجام شد و الحاقات و اصلاحات بعدی آن نیز در سال ۱۳۹۵ به تصویب رسید. در زمان حاضر، ۵۵ نوع پروژه در کشور مشمول انجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی هستند. با این وجود، به دلیلهای مختلف، این پروسه نتوانسته است کارکردهای اصلی خودرا در کشور بطور کامل محقق سازد. یکی از مهم ترین عوامل، عدم تحقق مشارکتی شدن آن است، چونکه بخش عمده ای از کارکرد ارزیابی به میزان مشارکت مردم در مراحل مختلف آن وابسته است و این مشارکت تا حالا محقق نشده است. سازمان بر مبنای بند الف ماده ۲۲ قانون برنامه هفتم مکلف به تهیه آیین نامه ارزیابی اثرات محیط زیستی شده است. در این خصوص و با هدف افزایش کار آمدی پروسه ارزیابی در کشور سعی شده است تا ۲ اصل اساسی حکمرانی خوب محیط زیستی، یعنی شفافیت و مشارکت، در تدوین آیین نامه و همین طور در مواد و بندهای پیشنهادی آن، از مرحله شکل دهی ایده طرح تا نظارت و پایش در دوران بهره برداری و اتمام طرح مورد توجه قرار گیرد. باید اذعان کنم که روند تهیه این آیین نامه توسط همکارانم در معاونت محیط زیست انسانی و دفتر ارزیابی به صورتی مشارکتی و کم نظیر انجام شده است. بگونه ای که متن آیین نامه پیشنهادی و پیوست های آن برای اطلاع و دریافت نظرات مردمی روی سایت سازمان قرار گرفت و نظراتی حتی از اقصی نقاط جهان دریافت شد. این گستره نظرات، از گروههای مختلف شامل اساتید و دانشجویان (۵۶ درصد)، دوستداران و فعالان محیط زیست (۱۷ درصد) تا صاحبان صنایع و بخش خصوصی از سراسر دنیا، نشان دهنده اهمیت موضوع از یک سو و هشیاری و آگاهی مردم از طرفی است. بر مبنای آیین نامه پیشنهادی، دستگاههای متولی مکلف به اطلاع رسانی عمومی در مورد طرح های عمرانی در هر نقطه از کشور در مرحله پیدایش طرح هستند، بگونه ای که همه مردم بتوانند از ابعاد مختلف اجرا و بهره برداری باخبر شوند. بدیهی است که سازمان این روند شفاف و مشارکت جویان را حتی قبل از تصویب آیین نامه نیز مدنظر خواهد داشت و گزارش های ارزیابی در ارتباط با طرح های در دست بررسی را جهت اطلاع عموم منتشر خواهد نمود. همچنین، در این آیین نامه، ایجاد الزام قانونی با درنظر گرفتن اسناد بالادستی توسعه، مانند اسناد آمایش ملی و استانی و مطالعات ارزیابی راهبرد محیط زیستی پیشبینی شده است. این پروسه موجب کاهش تعارضات اجتماعی، ایجاد توازن منطقه ای، کاهش اثرات منفی محیط زیستی و در نهایت، نزدیکی به عدالت سرزمینی خواهد شد. همچنین، با عنایت به چالش های جدید محیط زیستی مانند تغییر اقلیم و کاهش تنوع زیستی، آیین نامه جدید ارزیابی اثرات محیط زیستی این مسایل را نیز بعنوان شاخصها و ضوابط در بررسی گزارش های ارزیابی مدنظر قرار داده است. (پیش نویس این آیین نامه هم اینک نیز برای نظرخواهی روی سایت سازمان قرار دارد.) با وجود همه موارد باید به خاطر داشت که ارزیابی اثرات محیط زیستی یک ابزار است، نه یک راهکار جادویی. انتظار غیرواقعی از این پروسه می تواند کارکرد آنرا مبتلا به اختلال کند. در واقع، EIA نمی تواند همه مشکلات محیط زیستی را حل کند، اما می تواند به ما کمک نماید تا تصمیمات آگاهانه تری بگیریم و از بروز بحران های محیط زیستی جلوگیری نماییم و در این راه مشارکت فعالانه همه دوست داران طبیعت این سرزمین بسیار پرارزش خواهد بود و سازمان از این مشارکت و همکاری استقبال می کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان گل سپید در مورد این مطلب