شادگان پناهگاه فلامینگوها امیدی برای احیای زیستگاه های خوزستان
گل سپید: گل سپید: تالاب بین المللی شادگان، پناهگاه حدود 35 هزار فلامینگو و میزبان پنج کلونی جوجه آوری در بهار امسال، بار دیگر به نمادی از حیات و پایداری طبیعت تبدیل گشته است.
خبرگزاری مهر - گروه استانها، محراب علوی: هر بامداد، هنگامی که نخستین پرتوهای خورشید بر پهنه تالاب شادگان می تابد، آسمان با بال های صورتی رنگ فلامینگوها رنگین می شود. خردسالان حاشیه تالاب با چشمانی پر از شگفتی از کنار خانه های ساده شان به تماشای این پرندگان باشکوه می نشینند که در دسته های بزرگ بر فراز آب های آرام پرواز می کنند. این صحنه که برای بسیاری در گوشه و کنار جهان تنها یک رؤیای دست نیافتنی است، برای این خردسالان قسمتی از زندگی روزمره است. صدای بال زدن فلامینگوها و انعکاس تصویرشان بر آب، گویی نوید حیات و امید را به این سرزمین می آورد؛ سرزمینی که طبیعتش با چالش های بی شماری دست وپنجه نرم می کند. تالاب شادگان، این گنجینه طبیعی نه فقط خانه فلامینگوها، بلکه بوم نقاشی زندگی و آرزوهای مردمانش است.
تالاب بین المللی شادگان در استان خوزستان که به عنوان یکی از غنی ترین اکوسیستم های تالابی خاورمیانه شناخته می شود، در بهار ۱۴۰۴ بار دیگر کانون توجه دوستداران محیط زیست شده است. موسی مدحجی، رییس اداره احیای تالاب های اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان دراین خصوص اظهار داشت: حدود ۳۵ هزار فلامینگو در این تالاب حضور دارند و پنج کلونی جوجه آوری در این فصل شناسایی شده است.
این تالاب، که در لیست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده، تنها زیستگاه اصلی جوجه آوری فلامینگو در ایران است. مدحجی توضیح داد: تالاب هورالعظیم نیز بصورت محدود میزبان این پرندگان است اما شادگان به سبب شرایط زیست محیطی مناسب، بزرگ ترین کلونی های جوجه آوری را در خود جای داده است.
فصل جوجه آوری
فصل جوجه آوری فلامینگوها از اواسط اسفند شروع شده و تا اواخر خرداد ادامه دارد. بگفته مدحجی، بیشتر تخم های فلامینگوها هنوز به مرحله جوجه شدن نرسیده اند و پرندگان مادر نقش حیاتی در هدایت جوجه ها برای تغذیه ایفا می کنند. این پرندگان عمدتا از میگوی آرتمیا، نرم تنان و سخت پوستان مانند حلزون تغذیه می کنند که به وفور در تالاب یافت می شود.
کلونی های جوجه آوری در مناطق سخت گذر تالاب قرار دارند و دسترسی به آنها برای عموم غیرمجاز است. این مناطق که به عنوان نواحی امن تالاب شناخته می شوند، تحت نظارت دقیق محیط بانان قرار دارند. مدحجی تاکید کرد که قبل از فصل جوجه آوری، در زمان تخم گذاری و برای حلقه گذاری جوجه ها، بررسی های جامعی در این مناطق به انجام می رسد. حلقه گذاری به ردیابی مسیرهای مهاجرت و مطالعه رفتار این پرندگان کمک کرده و نتایج قابل توجهی به دنبال داشته است.
مهاجرت جهانی و مشاهدات نادر
فلامینگوهای تالاب شادگان از مناطقی چون اروپای شرقی، اروپای جنوبی و جنوب آفریقا به خوزستان مهاجرت می کنند. در سالیان اخیر، مشاهدات نادری از این پرندگان ثبت شده است. مدحجی اشاره کرد که یک فلامینگوی حلقه گذاری شده از ایتالیا و دو گونه کمیاب فلامینگوی کوچک از سوئد در این تالاب مشاهده شده اند. این مشاهدات، اهمیت جهانی تالاب شادگان را به عنوان یک زیستگاه کلیدی برای فلامینگوها نشان میدهد.
وی اضافه کرد: تالاب شادگان نه فقط برای فلامینگوهای منطقه، بلکه برای جمعیت های جهانی اینگونه نقش حیاتی دارد. فلامینگوها بعد از پایان فصل جوجه آوری ممکنست به تالاب ها و آبگیرهای دیگر مهاجرت کنند اما شادگان بازهم زیستگاه اصلی تولیدمثل آنها باقی می ماند.
فلامینگوی بزرگ، گونه غالب در تالاب شادگان، به عنوان یک گونه حمایت شده تحت حفاظت شدید قرار دارد. مسئولان محیط زیست خوزستان اقدامات مختلفی برای حفظ کلونی های این پرنده انجام داده اند همچون ممنوعیت ورود افراد بدون مجوز به مناطق حساس تالاب. این مناطق به سبب بکر بودن و اهمیت اکولوژیکی از هرگونه فعالیت انسانی مصون نگه داشته شده اند.
مدحجی در این زمینه اظهار داشت: تلاش ما این است که کلونی های فلامینگو از هرگونه تعرض در امان بمانند. این پرندگان برای اکوسیستم تالاب و تنوع زیستی منطقه حیاتی هستند.
تهدیدات زیست محیطی
با وجود کوشش های حفاظتی، فلامینگوهای تالاب شادگان با چالش های مختلفی مواجهند. کمبود آب، تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی همچون تهدیدات اصلی اینگونه هستند. فلامینگوها لانه های خودرا با گل به صورت استوانه هایی با ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر می سازند اما جزرهای شدید می توانند این لانه ها را در معرض خطر قرار دهند. همچنین، حضور حیوانات گوشت خوار مانند شغال و روباه در بعضی موارد به تخریب لانه ها منجر گردیده است.
با این حال، مدحجی تاکید کرد که به سبب جمعیت بالای فلامینگوها، این تهدیدات تأثیر قابل توجهی بر کلونی ها نداشته اند. وی اظهار داشت: جمعیت ۳۵ هزارتایی فلامینگوها نشان دهنده پایداری نسبی زیستگاه است اما هوشیاری ما باید ادامه یابد.
نقش تالاب شادگان در تنوع زیستی
تالاب شادگان، واقع در جنوب غربی ایران و در نزدیکی خلیج فارس یکی از غنی ترین اکوسیستم های تالابی ایران است. این تالاب نه فقط میزبان فلامینگوها بلکه خانه گونه های مختلفی از پرندگان، ماهی ها و گیاهان است. نقش آن در حفظ تنوع زیستی منطقه و پشتیبانی از گونه های مهاجر، شادگان را به یکی از اولویت های حفاظتی سازمان حفاظت محیط زیست ایران مبدل کرده است.
کارشناسان معتقدند که صیانت از این تالاب نیازمند همکاریهای بین المللی است خصوصاً باتوجه به حضور گونه هایی که از کشورهای دیگر به این منطقه مهاجرت می کنند. کنوانسیون رامسر که ایران یکی از امضاءکنندگان آنست بر اهمیت صیانت از تالاب های بین المللی تاکید دارد و شادگان به عنوان یکی از سایت های کلیدی این کنوانسیون شناخته می شود.
مسئولان محیط زیست خوزستان امیدوارند که با ادامه برنامه های حفاظتی و مدیریت منابع آب، تالاب شادگان جایگاه خودرا به عنوان زیستگاه کلیدی فلامینگوها و دیگر گونه ها حفظ کند. مدحجی افزایش تعداد کلونی های جوجه آوری امسال را نشانه ای مثبت از بهبود شرایط زیست محیطی دانست اما هشدار داد که چالش هایی مانند تغییرات اقلیمی و فشارهای انسانی بازهم نیازمند توجه هستند.
وی در آخر اظهار داشت: صیانت از تالاب شادگان به همکاری جوامع محلی، سازمان های غیردولتی و حمایت های بین المللی نیاز دارد تا این میراث طبیعی برای نسل های آینده حفظ شود.
در تالاب شادگان، فلامینگوها نه فقط نشانه ای از حیات وحش پویا بلکه قسمتی از هویت بصری این اکوسیستم هستند. هنگامی که این پرندگان با بال های گسترده در مقابل غروب آفتاب یا در مه صبحگاهی پرواز می کنند، منظره ای خلق می شود که گویی از تابلوی یک نقاش برآمده است. رنگ صورتی ملایم بال هایشان در تضاد با آبی و سبز تالاب، جلوه ای مسحورکننده به این پهنه طبیعی می بخشد. دسته های فلامینگوها که گاه بصورت هماهنگ در آب های کم عمق قدم می زنند و گاه در آسمان به رقص درمی آیند، نمادی از هماهنگی و تعادل طبیعت اند. این زیبایی خیره کننده، که هر بیننده ای را به تحسین وامی دارد، یادآور ارزش لایتناهی این تالاب و لزوم صیانت از آن برای آیندگان است.
منبع: گل سپید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان گل سپید در مورد این مطلب