طالبی متین اعلام كرد؛
تدوین اطلس زیستگاه های حساس ساحلی دریایی خزر
به گزارش گل سپید، مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: اطلس زیستگاه های حساس ساحلی دریایی خزر درحال تدوین است.
به گزارش گل سپید به نقل از مهر، محمد طالبی متین ضمن تبریک ایام دهه فجر در رابطه با شرایط زیستگاه های دریایی در دوران پیش و بعد از انقلاب اسلامی اظهار نمود: وضعیت محیط زیست دریایی در طول زمان به صورت کلی تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند تغییرات آب و هوا، آلودگی، صید مخرب و یا غیرقانونی، افزایش فعالیتهای صنعتی و اقتصادی، جنگ ها، منازعات سیاسی و تغییرات جمعیتی و غیره قرار دارد. وی افزود: از وضعیت محیط زیست ساحلی دریایی در سالهای پیش از انقلاب اسلامی آمار دقیقی در دسترس نیست اما به صورت کل در سالهای پس از انقلاب، در طول دوران دفاع مقدس و پس از آن در حمله آمریکا به عراق، محیط زیست ساحلی دریایی جنوب کشور بخصوص در خلیج فارس و در رودخانه های کارون، کرخه، اروندرود و بهمن شیر که نزدیکترین مرزهای آبی در استان خوزستان با کشور عراق بودند، متحمل خسارات فراوانی شد. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: آن چه مسلم است جنگ سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸، ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ و ۲۰۰۳ تبعات زیانباری را به محیط زیست بخصوص محیط زیست دریایی منطقه وارد کرده و ریزش باران های سیاه و هوای غبارآلود و سنگین و آلوده با بوی آلودگی های نفتی و… به دفعات در استان خوزستان گزارش شده است. طالبی متین در ادامه اظهار داشت: از صدماتی که در طول هشت سال جنگ تحمیلی به تأسیسات مستقر در حاشیه خلیج فارس وارد آمد، به صورت خلاصه میتوان از حملات عراق به پالایشگاه های آبادان و ماهشهر، پتروشیمی های آبادان، بندر امام، فارابی، رازی و بندر امام خمینی و تخریب کامل بنادر خرمشهر و آبادان و مغروق شدن بالغ بر ۸۰۰ فروند کشتی کوچک و متوسط (۲۰۰۰ تن) و ۷۰ فروند کشتی بزرگ (تا ۲۰۰۰۰ تن) در کارون و اروندرود، و حمله به کشتی های تجاری و نفتکش در دهانه خور موسی اشاره نمود که سبب ورود انواع آلودگی ها و صدمات جبران ناپذیر بر پیکره محیط دریایی شد. همینطور تنها استانی که صنعت ماهیگیری آن تحت شعاع جنگ قرار گرفت، خوزستان بود. وی ادامه داد: از سوی دیگر به تأثیرات مخرب تسلیحات نظامی و بمباران های شیمیایی وسیع در مناطق عملیاتی میتوان اشاره نمود. به صورت مثال در جریان عملیات والفجر ۸، عراق طی ۱۵ روز بیشتر از ۷۰۰۰ گلوله توپ و خمپاره شیمیایی و بیشتر از ۱۰۰۰ بمب حاوی مواد شیمیایی را در منطقه عملیاتی فاو بهره برد همینطور در جریان عملیات کربلای ۴، در محور جزیره مینو، خرمشهر آبادان در سطح وسیعی از بمب های شیمیایی استفاده شد. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: کاربرد سلاح های شیمیایی و میکروبی، علاوه بر کشتار حیوانات و انسان های نظامی و غیرنظامی در مقطع زمانی خاص در یک نسل، در دراز مدت سبب آلودگی آب و خاک به مواد سمی و عناصر فلزی سنگین شده که در نسل های بعد مورد توجه قرار می گیرد. وی ادامه داد: اشغال کویت در دوم اوت سال ۱۹۹۰ توسط عراق و بالاخره پایان این اشغال در ۲۸ فوریه ۱۹۹۱، باعث شد که در این فاصله با مجموعه اقدامات و عملیات جنگی بزرگترین فاجعه زیست محیطی جهان به دست بشر، بویژه در ارتباط با محیط زیست دریایی در خلیج فارس صورت گرفت. طالبی متین درادامه اظهار نمود: بدیهی است اثرات بلند مدت این فجایع همچون اثر روی پلانکتون های دریایی، باکتری های دریایی، موجودات بنتیک کف دریا، ماهیان، پرندگان و پستانداران دریایی و گیاهان آبزی تا مدت ها ادامه داشت و توسعه صنعتی و بهره برداری های بعدی بعد از جنگ، فشار مضاعفی بر اکوسیستم خلیج فارس وارد آورده است که تابحال به درستی مطالعه نشده و احتیاج به تلاش فراوانی در این حوزه است تا ابعاد آن روشن شود. وی با اشاره به اینکه با این حال، افزایش آگاهی ها در رابطه با محیط زیست و هم توسعه قوانین و مقررات و تشکیلات در ارتباط با محافظت از محیط زیست دریایی، بهبود قابل مشاهده ای را در بعضی زمینه ها داشته است، اظهار داشت: در این خصوص سازمان حفاظت محیط زیست، با درک اهمیت مبحث محیط زیست دریایی در دهه ۷۰ شمسی، نسبت به ایجاد دفتر محیط زیست دریایی در بدنه سازمان مرکزی اقدام نمود تا این که در اواسط دهه ۸۰ با پیگیری های به عمل آمده از جانب سازمان و موافقت سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت، دفتر مذکور به معاونت محیط زیست دریایی ارتقا و ساختار و وظایف گسترده ای یافت و واحدهای متناظر در سطح هفت استان ساحلی کشور هم به وجود آمد. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: این امر ادامه داشت تا بعد از بازبینی مجدد در ساختار سازمانی، دفتر حفاظت و احیای تالاب ها هم به این معاونت منتقل و این مجموعه الان تحت عنوان معاونت محیط زیست دریایی و تالاب ها درحال فعالیت است. طالبی متین خاطرنشان کرد: کشور جمهوری اسلامی ایران همسو با کشورهای منطقه، تلاش هایی برای کاهش آلودگی آب های دریا، حفظ و احیای سواحل، مدیریت منابع زیستی و توسعه پایدار انجام داده است. همچنین، تشکیلات بین المللی مانند سازمان ملل متحد و سازمان های همکار با آنها هم برای محافظت از محیط زیست دریایی، مشارکت هایی در منطقه داشته اند که در این خصوص میتوان به انجام مطالعات مشترک و طرح های بین المللی اشاره نمود. وی ضمن اشاره به این که یکی از مهم ترین اقداماتی که در سالهای اخیر انجام شده است، پهنه بندی محیط زیستی و تعیین اولویت استقرار صنایع در سواحل ایران است، اظهار داشت: سواحل ایران منابع طبیعی بسیار مهمی همچون دریاها، سواحل شنی، گلی و ماسه ای، جزایر، تالاب ها و خوریات را شامل شده که تاثیر زیادی بر اقتصاد و محیط زیست این کشور دارند. با پهنه بندی محیط زیستی، امکان شناسایی مناطق مستعد برای استقرار صنایع و مناطقی که باید حفظ شوند، وجود دارد. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست توضیح داد: صنایع و فعالیتهای انسانی در سواحل می تواند منجر به آلودگی هوا و آب شود. با پهنه بندی محیط زیستی و تعیین اولویت استقرار صنایع، میتوان از پراکنش نامناسب صنایع و انتشار آلودگی در سواحل جلوگیری و به حفظ کیفیت محیط زیست کمک کرد. از سویی دیگر دولت و مسؤلان، تصمیمات بهتری در مورد توسعه صنایع و حفظ محیط زیست اتخاذ می کنند و با هماهنگی بین بخش های مختلف، این امر می تواند به توسعه پایدار و هماهنگ با محیط زیست و ایجاد توازن بین توسعه و حفاظت منتهی شود و فواید اقتصادی و رفاه بسیاری را برای کشور و مردم داشته باشد. طالبی متین در رابطه با محافظت از زیستگاه های ساحلی و فراساحلی هم اظهار داشت: در این خصوص تلاشهای بی سابقه ای از سوی دفتر محافظت از زیست بوم ها و سواحل دریایی انجام یافته است که یکی از مهم ترین آنها، انجام گشت های ساحل و فراساحل در خلیج فارس و دریای عمان با مشارکت پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی کشور است. زیستگاه های ساحلی و فراساحلی مناطق حساسی هستند که تاثیر بسیار زیادی روی تنظیمات فیزیکی و زیستی اکوسیستم های خشکی و دریایی دارند. پایش این مناطق به ما کمک می نماید تا تغییرات درون زیستی و اکوسیستمی را شناسایی نماییم و تلاش ها را معطوف پیشگیری از نابودی گونه ها و تخریب زیستگاه ها نماییم و اقدامات مناسب برای حفظ و بهبود این اکوسیستم ها را انجام دهیم. وی افزود: این اقدامات می توانند شامل تنظیم محدودیت های شکار و صید، مدیریت پایدار منابع آبی و کنترل آلودگی دریا و ترویج فعالیتهای اقتصادی پایدار در مناطق ساحلی باشند همینطور پایش زیستگاه های ساحلی و فراساحلی می تواند به تعیین مناطق حساس و صدمه پذیر در این مناطق کمک نماید. این اطلاعات به ما کمک می نماید تا بتوانیم اقدامات حفاظتی مؤثری را در این مناطق پیشنهاد و خطرات ناشی از تغییرات آب و هوا، نفوذ آب شور و سایر عوامل زیستی و غیرزیستی را کاهش دهیم. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: از دیگر اقدامات پرارزش در سالهای اخیر، تهیه اطلس زیستگاه های حساس ساحلی دریایی خلیج فارس و دریای عمان است. این اثر پرارزش بعنوان بانک اطلاعاتی زیستگاه های حساس در کل منطقه خلیج فارس و دریای عمان با محوریت سواحل ایران بوده و به ما کمک می نماید تا منابع طبیعی این مناطق را به صورت دقیق تر مدیریت نماییم. با شناخت زیستگاه های حساس ساحلی و نقش آنها در چرخه حیات دریا می توانیم اقدامات مناسبی برای حفظ منابع آبی و تنوع زیستی این مناطق انجام دهیم. طالبی متین اضافه کرد: این اطلس می تواند به ما کمک نماید تا برنامه های حفاظت و مدیریت را به صورت دقیق تر برنامه ریزی نماییم. با برخورداری از داده های زمینه ای در مورد وضعیت زیستگاه ها و تنوع زیستی، می توانیم تغییراتی که در طول زمان در این مناطق رخ می دهد را شناسایی و اثرات آنها را بر زیستگاه ها، جانوران و گیاهان بررسی نماییم. این اطلاعات می تواند به ما کمک نماید تا مسائل محیطی و تهدیداتی که بر زیستگاه های ساحلی دریایی تاثیر می گذارند را شناسایی و اقدامات مناسبی را برای مدیریت و کاهش این تهدیدات اتخاذ نماییم. وی تاکید کرد: در این خصوص میتوان به اقداماتی که در جهت توسعه و احیای جنگل های مانگرو در سالهای اخیر انجام شده است، اشاره نمود. جنگل های مانگرو با عنایت به نقش های کلیدی که در اکوسیستم دریا دارند و راهکارهای مبتنی بر طبیعت در جهت مقابله با تغییرات اقلیمی محسوب می شوند، از اولویت های برنامه های حفاظت محیط زیست جهانی شناخته می شوند. این جنگلها اهمیت ویژه ای دارند. آنها یکی از محیط های غنی و متنوع زیستی و محل زندگی بیشتر از ۷۰ درصد از گونه های جانوری و گیاهی جهان هستند. این جنگلها انواع منحصر به فردی از گونه ها و اکوسیستم ها را در بر می گیرند و برای حفظ تنوع زیستی ضروری هستند. جنگل های مانگرو از بزرگترین مخازن طبیعی نگهداری دی اکسید کربن در جهان محسوب می شوند و با جذب و ذخیره این عامل مهم در گرمایش جهانی، سبب کاهش اثرات گلخانه ای و تعادل آب و هوایی می شوند علاوه بر آن جنگل های مانگرو نقش مهمی در حفاظت سواحل و کاهش شدت سیلاب و امواج، حفظ معیشت و زندگی جوامع محلی و توسعه پایدار و رفاه اجتماعی و سلامت جامعه دارا هستند. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: این دفتر هرساله با هماهنگی ادارات کل استانهای ساحلی جنوبی کشور مبادرت به غرس نهال در زیستگاه های مستعد می کند و در این حوزه هم برخی صنایع ساحلی همکاری مطلوبی داشته اند. درصورتیکه هم اکنون در سواحل استان خوزستان، بالغ بر ۸ میلیون اصله نهال از دهه ۷۰ تابحال غرس شده و هرساله بر تعداد آنها افزوده می شود. در استانهای بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان هم با مشارکت سازمان های مردم نهاد و بخش های خصوصی و دولتی هر ساله برنامه های مشابه اجرا می شود. طالبی متین در قسمت دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: از دیگر اقدامات پرارزش بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه محیط زیست دریایی میتوان به پایش و بازسازی زیستگاه های آبسنگ های مرجانی کشوراشاره کرد که در نتیجه توسعه ناپایدار، آلودگی، تغییرات اقلیمی، طوفان های دریایی، فعالیتهای مخرب صید و صیادی، هجوم گونه های غیربومی و برداشت توسط افراد، صدمه دیده اند. این زیستگاه ها که به طور عمده در سواحل جزایر کشور گسترش یافته اند، زیستگاه های بسیار حیاتی هستند و خدمات اکوسیستمی مهمی را فراهم می کنند. حفاظت و احیای این زیستگاه ها می تواند بعنوان یکی از راهکارهای مبتنی بر طبیعت در سازگاری با تغییرات اقلیمی باشد. هم اکنون کارشناسان ستادی و استانی این معاونت، در سواحل چابهار، قشم، کیش و خارک اقدامات احیایی بسیار ارزشمندی را پیوسته به انجام می رسانند که اثرات مفید آن بر حفاظت و احیای تنوع زیستی و بهبود معیشت جوامع محلی مشهود خواهد بود. وی اشاره کرد: دفتر محافظت از زیست بوم ها و سواحل دریایی در جهت انجام وظیفه ذاتی خود در محافظت از گونه های در معرض خطر انقراض مبادرت به تدوین برنامه اقدام ملی برای پنج گونه از لاک پشتان دریایی ایران، پستانداران دریایی همچون دلفین گوژپشت و فوک خزری و اخیراً هم برای کوسه ماهیان و سپرماهیان کرده است. تنوع زیستی مهم ترین سرمایه طبیعی کره زمین است و وابستگی ما به منابع طبیعی و خدمات اکوسیستمی از آن به دست می آید. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: حفظ گونه های در معرض خطر انقراض به معنای حفظ تنوع زیستی و ادامه وجود این گونه ها در اکوسیستم ها است چونکه این گونه ها به طور عمده نقش های بسیار مهمی در اکوسیستم دارند و بعنوان گونه های کلیدی و پرچمدار عمل می کنند و تعادل اکوسیستم ها را تضمین می کنند، به صورتی که نابودی آنها می تواند به نابودی اکوسیستم ها و اختلال در زنجیره غذایی منجر شود. از سویی دیگر این گونه ها ارزش های فرهنگی، تاریخی و علمی، اقتصادی و اجتماعی دارند و برای نسل های آینده باید حفظ شوند. طالبی متین اضافه کرد: برنامه های حفاظتی اقدام ملی برای گونه های در معرض خطر انقراض شامل اقداماتی مانند شناسایی و پایش گونه ها، محافظت از محیط زیست آنها، مدیریت شکار و ماهیگیری پایدار، اطلاع رسانی و آموزش عمومی و حتی همکاری بین کشورهاست. با عنایت به اهمیت محافظت از گونه های در معرض خطر انقراض، برنامه های اقدام ملی باید به شکل جدی دنبال و بروزرسانی شوند و توسط دولت ها، سازمان های محیط زیست و جوامع بین المللی پشتیبانی شوند. وی اشاره کرد: همکاری بین نهادها، مشارکت جامعه و آگاهی عمومی در مورد اهمیت محافظت از گونه های در معرض خطر انقراض هم بسیار اهمیت دارد. در این خصوص برنامه های تدوین شده هم اکنون به استانهای ساحلی کشور ابلاغ و درحال اجرا هستند و اثرات مثبتی بخصوص در حوزه آگاهی افزایی و جلب مشارکت مردمی در محافظت از گونه ها داشته است. مدیرکل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرد: اقدامات بسیاری در چارچوب فعالیتهای مختلف پس از انقلاب اسلامی در جهت حمایت و محافظت از گونه ها و زیستگاه های ساحلی دریایی انجام شده و این تلاش ها به صورت پیوسته در حال انجام می باشد. درصورتیکه در سال آتی هم برای اولین بار بانک داده های تنوع زیستی خلیج فارس ودریای عمان و دریای خزر تهیه و در معرض استفاده عموم قرار خواهد گرفت. طالبی متین در انتها اشاره کرد: این بانک داده ای، دانشنامه ای از اطلاعات بالغ به ۷۰۰۰ گونه دریایی را شامل می شود و می تواند بعنوان منبعی معتبر در منطقه دریایی خلیج فارس و دریای عمان و خزر عمل کند و بر اعتبار کشور جمهوری اسلامی ایران بیفزاید همینطور اطلس زیستگاه های حساس ساحلی دریایی خزر درحال تدوین است که کلیه زیستگاه های ساحلی دریایی موجود در ناحیه ایرانی منطقه خزری را معرفی می کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب