سلاجقه مطرح كرد؛
تعیین تکلیف بیش از 2 هزار روستا در مناطق حفاظت شده
به گزارش گل سپید، رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تعیین تکلیف بیش از 2 هزار روستا در مناطق حفاظت شده اظهار داشت: صیانت از زیستگاه های طبیعی باید هوشمند و مبتنی با روش های علمی باشد.
به گزارش گل سپید به نقل از مهر، علی سلاجقه معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست بصورت ویدئو کنفرانس در نشست معاونان محیط زیست طبیعی استانهای کشور شرکت کرد. سلاجقه در آغاز این جلسه ضمن محکوم کردن جنایات اخیر رژیم اشغالگر قدس در غزه اظهار نمود: بر روح مطهر امام خمینی رضوان الله تعالی، شهدای جنگ تحمیلی، شهدای عزت، شرف، شهدای محیط بان، شهدای سلامت، شهدای غیرت و شهدای بزرگی که اینروزها در غزه توسط ابر جنایتکاران گیتی سلاخی می شوند درود می فرستیم و از خداوند می خواهیم که انشاالله همه ما را بگونه ای هدایت کند که در این دنیای وانفسا که هر لحظه جنایتکاران مشکلی برای انسانیت ایجاد می کنند، به نحو مطلوب وظایف خودرا انجام دهیم. وی ادامه داد: هرچند غزه در خاک و خون است اما پیامی که غزه به جهان ارسال کرد و چهره منحوس و ضد بشری متجاوزین و رژیم های جعلی را برای تمام جهانیان هویدا کرد و این یک دستاورد بزرگ است. رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: ما مطمئنیم همانطور که در قرآن کریم داستان حضرت موسی (ع) و موضوع فراعنه مطرح گردیده است که فرعون کودک کش به جهت اینکه موسی را بیابد، شکم ها را پاره کرد، جنین ها را از بین برد، کودکان را سلاخی کرد، در نهایت خون کودکان مظلوم غزه که ارتباط تنگاتنگی با خدای خود دارند و انسان هایی هستند که فی الواقع از هرگونه گناهی تطهیر هستند، دودمان اسرائیل به عنوان فرعون زمانه و اربابان و اسلافش را درهم خواهد پیچید. وی ادامه داد: امروز همین داستان درحال تکرار شدن است و مطمئن هستیم که خون بیش از ۴۰۰۰ کودک معصوم که مطهر هستند و ارتباط ویژه ای با خدای خود دارند، ریشه این رژیم جعلی و همه اربابان خبیثش را از بین خواهد برد. پیام اصلی غزه زنده شدن نام فلسطین بود که با خون معصوم ترین انسان ها به جهان ارسال شد و الان مردم جهان و دولت ها و خیلی از دولت های جهان به این اذعان می کنند که شاید تا به امروز مسیر اشتباهی را پیمودند و باید مردم فلسطین را تقویت و کمک کنند که وعده الهی تحقق پیدا خواهدنمود. تأثیر مخرب دخالت های انسانی در ابعاد مختلف محیط زیست معاون رییس جمهور با تاکید بر اهمیت وظایفی که در حیطه کاری معاونت محیط طبیعی است، خاطرنشان کرد: آن چه که همه ما به آن اعتقاد داریم، این است که محیط طبیعی و تنوع زیستی اولیه مربوط به معاونت محیط زیست طبیعی است و آن چه که در بعد ثانویه مورد توجه قرار می گیرد دخالت های انسانی است. پس شما عزیزان مدیران محیط زیست و حافظان بخش اصلی محیط زیست هستید که خداوند آنرا به ما ارزانی کرده است و وظیفه شما این است که آن چه را که خداوند به شما داده است به عنوان یک امانت، ارتقا داده، حفاظت کنید و به نسل های دیگر منتقل کنید. وی ادامه داد: نقش معاونت محیط زیست طبیعی در حفظ محیط زیست کشور و ارتقا آن نقش بی بدیلی است که همه شما باید با تاکید بر توانمندی هایی که دارید، در بعد تنوع زیستی شامل ژن، گونه و اکوسیستم از آن حفاظت کنید. رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: باید به مسائل مربوط به حفظ ذخایر ژنی بپردازید چونکه در تمام دنیا منابع و ذخایر ژنتیکی درحال از بین رفتن است و شما باید با تدبیر و علم خود و همین طور با استفاده از علم کارشناسان موفق و ظرفیتهای سازمانی که در اختیار دارید در بحث حفظ ژن، گونه و اکوسیستم به نحو مطلوب عملکرد مناسبی داشته باشید. سلاجقه بیان کرد: در تمام دنیا بیش از ۲ میلیون جاندار از ریزترین تا درشت ترین جانداران شناسایی شده و شاید تعداد آنها به ۱۰ میلیون نیز برسد که معاونت محیط زیست طبیعی مسئول صیانت از آنست و و این مسئله نشان دهنده این است که تنوع زیستی که شما مدیر آن هستید چه حوزه گسترده و با اهمیتی است. وی افزود: من از آقای اکبری معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درخواست دارم که در سفرهای علمی و سفرهای بین المللی خود هم بدنه کارشناسی و هم مدیران کل استانها را در کنار خود داشته باشد تا بتوانیم از این توانمندی ها و تجارب دنیا به نحو احسن استفاده نماییم. معاون رییس جمهور تاکید کرد: رویکردهایی که هم اکنون در بحث حفاظت وجود دارد، باید تغییر کند و جامعه دیگر این رویکردها را نمی پذیرد. ما هر چقدر محیط را فریز نماییم و محیط را بسته تر نگه داریم راه های فرار متخلفین نیز افزایش پیدا خواهدنمود که اینجا می طلبد که ما به عنوان یک حافظ و صاحب سرمایه به نحوی شرایط را تبیین نماییم که هم مردم بتوانند به بهترین شکل از محیط طبیعی استفاده نمایند و در کنار بهره مندی از آن در حفاظت آن نیز سهیم شوند که در این خصوص ما باید بحث مشارکت مردمی را واقعاً جدی بگیریم. لزوم هوشمندسازی صیانت از زیستگاه ها سلاجقه با تکیه بر این که حفاظت صرف فیزیکی از محیط زیست دیگر پاسخگو نیست، عنوان کرد: محیط بانان ما کم و تعداد شهدا و جانبازانی که در این راه تقدیم کرده ایم بسیار زیاد است. ایثارگری در بخش محیط بانان ما در حد اعلا اتفاق می افتد و حتی همیاران محیط بان ما نیز جان خودرا در راه حفظ محیط زیست کشور گذاشته اند. در عین حال متخلفین و متعرضان نیز بیشتر و از توانمندیهای هوشمند جدید استفاده می نمایند که شاید به علت شرایط اقتصادی کشور باشد که وضعیت را به سمت و سویی سوق می دهد که متخلفین و متعرضان بتوانند از روش های گوناگون منابع ملی کشور را تحت تأثیر قرار دهند، تعارض و مشکل ایجاد کنند و در نتیجه تعداد شهدای ما افزایش پیدا کند. وی ادامه داد: این شرایط ایجاب می کند که به سمت استفاده از روش های علمی و پایش هوشمند مانند استفاده از پهباد و سایر ریز پرنده ها برویم. امروز به هر مسئول زیست گاهی که بگویند شما تعداد گونه هایتان چه قدر است باید دقیق بگوید. در بیان آمار به اضافه یا منفی ۱۰ درصد پذیرفته است اما باید آمار دقیق بدهیم. باید بدانیم تعداد گونه های ما چقدر است و گونه های در معرض خطر پیش از این که به معرض انقراض برسند، مطابق برنامه باید برای آنها تمهیداتی ایجاد بکنیم و از رسیدن به مرز خط و یا انقراض حتما پیشگیری نماییم. رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: باید برنامه جامع مدیریت حیات وحش را جدی بگیریم و اصلاً نگذاریم به مرحله ای برسد که نیاز باشد اعلام نماییم گونه های در معرض خطر و یا گونه های در معرض انقراض چقدر هستند. باید از قبل برای همه اینها برنامه داشته باشیم و دستگاه های مسئول را باید پای کار بیاوریم تا در این قسمت اتفاقات رخ دهد پذیرش توریست در باغ وحش باید برمبنای ظرفیت فکری حیوانات باشد رییس سازمان حفاظت محیط زیست با تکیه بر اهمیت باغ وحش ها اظهار نمود: باغ وحش یک محیط آموزشی علمی و آموزه های تاریخ طبیعی را به همراه دارد. باغ وحش ها باید مطابق با استانداردهای روز دنیا باشند اما متأسفانه برخی اوقات می بینیم که باغ وحش های کشور رها شده اند. پس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان دستگاه ناظر بر باغ وحش باید تمام ارکان آنها همچون ورودی و خروجی گونه ها، بیماری های احتمالی، کیفیت غذادهی، محل قرارگیری، وضعیت محل زندگی و حتی بر بحث گردشگری نظارت کند. سلاجقه اضافه کرد: از نظر رفتارشناسی باید نیز نظارت داشته باشید؛ چونکه یک حیوان نیز از نظر فکری و اندیشه ای ظرفیت خاصی از پذیرش توریست را دارد و اگر از این ظرفیت عبور نماییم برای حیوان آزاردهنده می شود. این مساله باید از نظر علمی بررسی شود. وی بیان کرد: موزه های تاریخ طبیعی ظرفیتهای بسیار عالی هستند و حتما باید درصدد ارتقا آنها تلاش کنید و ارتباط تنگاتنگی میان آنها و مهد کودک ها، مدارس، وزارت آموزش و پرورش، شورای شهر، امامان جمعه و روحانیون ایجاد نماییم تا موزه های تاریخ طبیعی را به آنها معرفی نماییم و ظرفیتهای خودمان را به آنها نشان دهیم. ما باید از مسئولین شروع نماییم و محیط زیست و تاریخ طبیعی را به آنها معرفی نماییم. روابط عمومی و آموزش؛ دو رکن اصلی هر اقدام محیط زیستی معاون رییس جمهور ضمن اشاره به نقش روابط عمومی و آموزش در گسترش فعالیتهای محیط زیستی خاطرنشان کرد: آموزش مردم را نباید دست کم بگیریم و حتما باید با ادارات آموزش، در تمام استانها یک ارتباط تنگاتنگ وجود داشته باشد. من بارها به مدیران کل سازمان و در ستاد سازمان عرض کردم که در هر طرح و پروژه ای که در سازمان کار می شود حتما باید بحث آموزش و روابط عمومی از همان ابتدا به نحوی دیده شود و همه شما باید ارتباط درستی با بخش آموزش و روابط عمومی داشته باشید. سلاجقه تصریح کرد: برای ایجاد پروژه ابتدا باید ظرفیت سازی و توانمندسازی ایجاد شود و فقط نباید به پروژه نگاه بهره برداری داشته باشید. مخاطب شما در اکوسیستم ها، مردم هستند و پس برای هر اقدامی که انجام می دهید باید شفاف سازی شود که وجوه مختلف طرح، دستاوردهایی که دارد چیست و این شفاف سازی کار ادارات آموزش و روابط عمومی است. وی با اشاره به اینکه پیوست های رسانه و روابط عمومی است که منجر به نتیجه می گردد ونتیجه کار شما را به نحو مطلوب نشان می دهد، اظهار داشت: متأسفانه سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یکی از نهادهای مظلوم در کشور است و یکی از دلیلهای آن هم این است که معاونت های مختلف آنطور که باید به بخش روابط عمومی توجه نمی کنند تا دستاوردهایشان را انتشار دهد. حتما باید در بخش های محیط طبیعی و تنوع زیستی کشور، هر اتفاقی که می خواهد بیفتد روابط عمومی در کنار شما باشد و جهاد تبیین و ماحصل زحمات همه بخشهای مختلف سازمان به نحو مطلوب ارائه و در اختیار عموم قرار گیرد. رییس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: بحث رسانه در فضاهای مختلف مجازی، دیداری، شنیداری و مکتوب ظرفیت بسیار زیادی دارد که می تواند به شما کمک نماید. در حقیقت روابط عمومی روند کارهای شما را تسهیل می کند و به بهترین شکل برای شما ظرفیت سازی فکری انجام می دهد. سلاجقه افزود: روابط عمومی، جامعه مخاطب و جامعه بهره بردار را آماده پذیرش خیلی از مسائل می کند که شاید حتی بوسیله آموزش نیز نتوان آنرا انجام داد؛ پس به هیچ وجه قدرت روابط عمومی را دست کم نگیرید و یکی از بحث ها و ارکان اصلی هر پروژه ای باید روابط عمومی و در کنار آن بحث آموزش باشد. وی اظهار داشت: با استفاده از ظرفیت روابط عمومی و فضای رسانه و فضای مجازی می توانیم مظلومیت سازمان خودرا کاهش داده و کارهای خوب و امیدوار کننده و دستاوردهایی را که داشته ایم را به نحو مطلوب اطلاع رسانی نماییم. رییس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: باید برای هر اقدامی که انجام می دهید، فیلم، عکس، انیمیشن و اینفوگرافیک داشته باشید و از ظرفیتهای متفاوت رسانه بهره ببرید. باید با زبان روز با مردم صحبت نماییم، دیگر فقط سخنرانی تأثیرگذار نیست و باید ببینیم که چه روشی تأثیر بیشتری دارد تا آنرا پیش ببریم باید بطور ویژه از توانایی مسئولین، صاحبان کلام، صاحبان قلم، صاحبان اندیشه و کسانی که در مردم نفوذ دارند و روحانیت که از تریبون های نماز جمعه و مساجد استفاده می نمایند، استفاده کنید. باید این بزرگواران را به مناطق و زیستگاه ها ببرید، ظرفیت ها را به آنها نشان دهید آموزش دهید که آنها به آسانی بتوانند اندیشه های شما را تبیین کنند. وی خاطرنشان کرد: شما درحال معرفی طبیعت به مردم هستید، اهتمام کنید ارتباط تنگاتنگی با ستاد روابط عمومی محیط زیست کشور داشته باشید. در بحث محیط زیست اگر عکس یا تصویری از گونه ها در طبیعت گرفته می شود آنرا باکیفیت حفظ شده برای روابط عمومی سازمان ارسال کنید تا این تصاویر ذخیره شوند و با نام فردی که آن تصویر را ثبت کرده است، منتشر شود. سلاجقه یکی از اتفاقات خوب در حوزه ترویج آموزش محیط زیست را خانه های محیط زیست دانست و اظهار داشت: خانه های محیط زیست ارتباط تنگاتنگی با مردم برقرار می کنند. در این خانه ها از حضور تمام اقشار مردم بهره ببرید و به هیچ وجه اجازه نمی دهیم که این خانه ها در حالت تابلو باقی بماند. خانه های محیط زیست باید فعال باشند، شبکه خانه محیط زیست باید در کشور ایجاد شود که ما به نحو مطلوب بتوانیم از پتانسیل مردم که کف قاعده هرم مدیریتی محیط زیست کشور هستند به نحو مطلوب استفاده نماییم. ارزیابی زیستگاه ها و تعیین تکلیف معیشت مردم ساکن در مناطق حفاظت شده وی بیان کرد: در صورتیکه خیلی از شایستگی زیستگاه ها از بین رفته است در نقاط دیگر شایستگی های بسیاری به دست آمده است. ما در خیلی از نقاطی که مناطق مسکونی هستند آمده ایم و حصارکشی کرده ایم. روستایی که قدمت ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ سال دارد را در منطقه حفاظت شده قرار داده ایم و نمی دانم که معیار انجام این کار بر چه اساسی بوده است. معاون رییس جمهور اضافه کرد: اگر مقرر است که این روستاها در مناطق حفاظت شده قرار گیرند، ما باید با مردم این روستا صحبت نماییم و به آنها بگوییم که برای آنها معیشت جایگزین در نظر داریم، به توسعه جمعیت آنها و توسعه روستا اهمیت می دهیم و کمک می نماییم.: مردم حق حیات دارند و حدود ۱۰۰۰ سال است که در آن مناطق زندگی می کنند. شما نمی توانید از ذات انسان دوست داشتن وطن را جدا کنید. سلاجقه تصریح کرد: خوشبختانه در این حوزه نشست خوبی میان معاونت محیط زیست طبیعی با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی انجام شد که در آن قرار شد ۲۴۰۰ روستایی که در مناطق حفاظت شده قرار دارند، ساماندهی شوند. وی خطاب به معاونین محیط طبیعی سراسر کشور اظهار داشت: شما باید در مناطقی که زیستگاه توان اکوسیستم ندارد، شایستگی ها و شاخص هایی که مد نظرتان بوده را ندارد و به لحاظ علمی کاهش پیدا کرده ارزیابی و شناسایی و بدنبال حذف، ارتقا، ایجاد و ادغام بروید و در اختیار سازمان منابع طبیعی کشور قرار دهید. در خیلی از نقاطی که بازدید می کنم، متوجه می شوم که آن منطقه اصلاً ارزش و توان زیستگاهی ندارد که به عنوان یک مجموعه آنرا تلقی نماییم. رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: تمام عناصری که ما بر آنها مدیریت داریم متغیر هستند. بارش ها، سیلاب و مواردی همچون صیانت از آب، خاک و پوشش گیاهی تمام این ها پدیده هایی هستند که متغیرند و سخت ترین مهندسی در دنیا مربوط به همین متغیرهاست ونتیجه مهندسی طبیعت سخت ترین نوع مهندسی است. سلاجقه خاطرنشان کرد: بیشتر رشته های مهندسی در یک فضای محدود و سربسته فعالیت می نمایند و فضای آزمایشگاهی دارند که شرایط و مسائل تحت کنترل افراد است اما وقتی ما وارد طبیعت می شویم با متغیرهای بسیاری مواجهیم. بدین سبب مدیریت طبیعت بسیار دشوار است. یکی از مهم ترین متغیرها انسان است که ادعای مالکیت بر زمین دارد، زمین را مادر خود می داند و دوست دارد از آن بهره برداری و هم حفاظت کند. در اینجا مسئولیت محیط زیست طبیعی خیلی بیشتر می شود و از شما درخواست دارم که در قالب بودجه سنواتی و طرح هایی که دارید، اهتمام کنید ارزیابی زیستگاه ها را به بهترین نحو ممکن انجام دهید. جلوگیری از کاهش تعارضات انسان و حیات وحش ضروری است وی با اشاره به اینکه اجازه ندهید حیات وحش به مرحله انقراض برسد، اظهار داشت: در بحث استفاده از دوربین ها در پایش تخلفات و تعرضات باید به بهترین نحو ممکن عمل نماییم. ما باید هشدارهای لازم را صادر نماییم و سپس در این حوزه قدم برداریم تا شرایط گونه های در خطر انقراض به وضعیت بحرانی نرسد. شرایط خشکسالی و تغییرات اقلیمی به گونه ای است که ممکنست حیات وحش به پایین دشت ها و میان جمعیت انسانی بیاید و در معرض خطر از بین رفتن قرار گیرد. معاون رییس جمهور تاکید کرد: بدین سبب باید تمهیداتی در نظر بگیریم و با هشدارها و پیش بینی های هواشناسی و دیگر پیش بینی ها تمهیداتی ازجمله علوفه رسانی و فراهم کردن طعمه مناسب را در نظر بگیریم تا پیش از این که شرایط حاد شود و حیات وحش با انسان تعارضی پیدا کند، از این اتفاق جلوگیری نماییم. سلاجقه اضافه کرد: اهتمام کنید که شیوه های مختلف علمی را به کار گیرید تا در طبیعت شرایط مناسبی داشته باشیم. این نکته که به امکانات پهپادی و استفاده از ظرفیت جوانان و شرکت های دانش بنیان و منابع مالی و اعتباری نیاز است قابل چشم پوشی نیست اما در بعضی مواقع می توانید از همین امکانات موجود بهترین استفاده را داشته باشید و روش های نوین حفاظتی را به جامعه علمی و جهانی منتقل کنید چونکه تجارب شما بسیار بهادار است. وی درباره ی قرق های اختصاصی نیز توضیح داد: درباره ی قرق های اختصاصی طبق بخشنامه در کمیسیون قضائی و حقوقی دولت اقدامات لازم انجام شده است. بخشنامه باید به دولت و صحن مجلس برود و پیش نویس قانون حفاظت مشارکتی حتما به مجلس می رود و اهتمام می نماییم که از همه ظرفیت ها استفاده نماییم تا فرایندها را بروز نماییم. رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: تاکید من این است که یک ارتباط منطقی با بدنه کارشناسی سازمان خصوصاً محیط زیست طبیعی و محیطبان ها اتفاق افتد و خوشبختانه این اقدام روند مثبتی دارد و دیگر محیط بان و کارشناس ما خودرا از همدیگر جدا نمی دانند. و در تلاشیم که محیط بان در همان شرایطی که هست خودرا به عنوان یک کارشناس در آن طبیعت و محیط پاسگاهی بدانند و شرایط مناسبی داشته باشد و فکر رفتن به سایر بخش های سازمان را نداشته باشد سلاجقه افزود: اگر شرایط اجازه دهد از افرادی که با عنایت به شرایط سنوات و مشکلات جسمی توانایی حضور در مناطق را ندارند در مسائل اداری استفاده می نماییم اما اهتمام می نماییم که شرایط را بگونه ای پیش ببریم که محیط بان ها با علاقه تمام با عنایت به وضعیت مالی و حقوقی که دریافت می کنند، بتوانند در مناطق بمانند. وی ادامه داد: برخی مواقع که به استانها می رویم با این مشکل مواجه می شویم که خصوصاً کارشناسان از ابزارهایی که باید استفاده نمی کنند، بدین سبب باید تمهیداتی صورت گیرد و اقدامات آن نیز انجام شده که همه چیز بصورت قانونی صورت گیرد. سلاجقه قانون را در خیلی از مواقع خودمان می نویسیم. ما باید وقتی که می بینیم قسمتی از قانون مشکل دارد به آن نگاهی بیندازیم و بازنگری نماییم و آن مشکل را حل نماییم. استفاده از ظرفیتهای دانش بنیان و جوانان را فراموش نکنید معاون رییس جمهور تاکید کرد: سفارش جدی من استفاده از شرکتها و ظرفیتهای دانش بنیان است. ظرفیتهای دانش بنیانی ما را در بحث های مدیریتی چند گام به جلو می برد. از ظرفیتهای دانش بنیانی و اندیشه های بکر، کارا و رو به جلوی جوانان استفاده نماییم. سلاجقه افزود: وقتی جوانان و اندیشه هایی که برای رفع اشکال دارند را می بینم، احساس افتخار می کنم. آنها به آسانی می توانند روش های نوین را پیش پای شما بگذارند. بدین سبب با آنها در ارتباط باشید. قرار نیست که بسیاری از چیزها را شما تحقیق کنید تا بدانید در سایر بخش های دنیا چگونه عمل می شود بلکه کافیست با این جوان ها در ارتباط باشید با شرکت های دانش بنیان ارتباط بگیرید و مطمئن باشید خیلی از مشکلات شما را حل خواهند کرد. رییس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: زمانی مهم ترین نگرانی من این بود که مسئولین کشور نسبت به محیط زیست هیچ اطلاعاتی ندارند اما خوشبختانه در دولت مردمی سیزدهم، پیش از جلسات هیئت دولت هفته ای دوبار و حداقل در هر جلسه به یک معضل محیط زیستی تاکید و آنرا مطرح می کنم که خوشبختانه این مساله به یک دغدغه تبدیل گشته است و خوشبختانه این پیگیری ها نتیجه داده است. سلاجقه افزود: این نتیجه را می توان در سخنرانی و بیانات رییس جمهوری محترم و ابلاغ معاون اول در خصوص این که هیچ پروژه ای بدون مجوز محیط زیست کلنگ نخورد، ببینیم. او در آخر تصریح کرد: ما باید منطبق با شرایط روز دنیا و کشور اقداماتی انجام دهیم که مردم با مجموعه ما دوست شوند. چونکه مردم صاحبان اصلی محیط زیست هستند بنابراین مطالباتی دارند. بدین سبب نیاز است از محیط زیست که سهم مردم است با ارتباطات دو طرفه به خوبی حفاظت شود.
منبع: گل سپید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب