ضرورت تشکیل ستاد فراوزارتخانه ای برای اجرای الگوی کشت
به گزارش گل سپید، یک عضو هیأت مدیره فدراسیون صنعت آب ایران ضمن اشاره به اهمیت تغییر و اصلاح الگوی کشت اظهار داشت: باتوجه به بحران آب و خشکسالی هایی که درکشور از حالت غیرمترقبه خارج و به صورت دائمی درآمده، هرگونه طرح اثرگذار بر میزان بهره برداری از منابع آبی باید بادقت و اهمیت ویژه ای مورد بررسی قرارگیرد.
به گزارش گل سپید به نقل از ایسنا هفته جاری دراولین اجلاس سراسری الگوی کشت محصولات کشاورزی ازسند محصولات استان ها در سال زراعی ۱۴۰۱ – ۱۴۰۲ رونمایی گردید که چشم انداز اجرایی این سند، دستیابی به امنیت غذایی پایدار و رسیدن به اقتدار غذایی است. این سند مبتنی بر شرایط اقلیمی، استفاده بهینه از آب و خاک، رعایت مسائل زیست محیطی است. رویکرد اصلی نظارت بر تدوین الگوی کشت شامل کاهش آب مصرفی، حفظ و ارتقای تولید، صرفه جویی ارزی، افزایش ضریب نفوذ دانش، توسعه کشت در دیم زارهای کم بازده، توسعه کشت گیاهان علوفه کم آب بر، توسعه کشت دانه های روغنی، اصلاح کشت سبزی و صیفی از فضای باز به گلخانه ها است.
امیرهوشنگ رضایی در گفت و گو با ایسنا در رابطه با مواردی که در تعیین الگوی کشت باید در نظر گرفته شود، اظهارکرد: درفرایند تعیین و اجرای الگوی کشت ملاحظاتی شامل میزان منابع، نیازها، پتانسیل ها بعنوان ارکان تصمیم گیری مطرح می شوند که در نتیجه آن پاسخ به سوالاتی همچون چه محصولی، چه مقدار، کجا واینکه تا کی باید تولید نماییم، داده می شود.
وی افزود: با انجام مطالعات همه جانبه و کلان نگرانه دراین مقوله همراه با اتخاذ سازوکار مناسب اجرایی قطعا نتایج مفیدی حاصل خواهد شد و با عنایت به دامنه تأثیر آن در بهبود وضعیت اقتصادی، تخفیف بحران و فاصله از ورشکستگی آب و از همه مهم تر پیشگیری از نابودی سرزمین باید برخی ملاحظات به جدیت مدنظر قرار گیرند.
به گفته این عضو هیأت مدیره فدراسیون صنعت آب ایران باتوجه به شروع روند کاهش منابع آبی کشور از آغاز دهه ۷۰ و نمود عینی وعمومی آن در دهه اخیربه صورت بحران آب، خودداری از پرداختن صحیح به برنامه های جامع الگوی کشت سبب شده تا نابسامانی ها و تضییع منابع، نوسانات قیمت و نبود امکان برنامه ریزی های «مارکتینگ» محصولات و... ایجاد شود.
وی اضافه کرد: از دیگر ارکان در تعیین و اجرای مصوبه ها و قوانین در رابطه با الگوی کشت میتوان به مدیریت و تعامل مناسب دستگاههای اجرایی، جلب مشارکت ذینفعان و بهره برداران بخش کشاورزی، تشکل ها و بخصوص انجام هماهنگی لازم بامسئولان تنظیم بازار اشاره نمود تا حد امکان توقعات برآورده شوند.
این عضو هیأت مدیره فدراسیون صنعت آب ایران تصریح کرد: از نکات حایز اهمیت دیگر میتوان به ایجاد و لحاظ منابع مالی مناسب جهت خریدهای تضمینی، ایجاد صنایع تبدیلی وتامین سهم آورده دولت در مباحث سرمایه گذاری اشاره نمود.
رضایی افزود: در رویکرد اخیر تعیین الگوی کشت وظایفی برای وزارت خانه های نیرو وجهاد کشاورزی تعیین شده است که بعضی ازآن ها جای تامل دارد. به صورت مثال برای برای وزارت نیرو اولویت درتامین و تحویل آب، اعمال مشوق هایی شامل معافیت ازتعدیل پروانه های بهره برداری، بخشودگی ۴۰ درصدی آب بها به علت رعایت الگوی کشت و بخشودگی پلکانی تا ۱۰۰ درصد آب بها برحسب عملکرد در دستورکارقرارخواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه ماهیت این مشوق ها پرداختن به اقتصاد برپایه آب به جای توسعه برمبنای تولید بوده است، اظهارکرد: به علت بحران های جدی آبی و حتی در اکثر محدوده ها و دشت های کشور، ضرورت بازتخصیص آب و تدوین قوانین در رابطه با ارزش گذاری واقعی آب همینطور لزوم سنجش و تعیین بیلان منابع آب به روز شده درمقیاس دشت وحوضه - که بیشتر از پیش مورد نیازاست - احساس می شود این درحالی است که به این مورد پرداخته نشده است.
این عضو هیأت مدیره فدراسیون صنعت آب ایران اضافه کرد: درمورد وزارت جهاد کشاورزی هم در اولویت قراردادن طرح های زیربنایی آب وخاک وخدمات حمایتی از کشت های استراتژیک جزء وظایف قرارداده شده است و از نکات درخورتوجه میتوان به لزوم حضور ذینفعان و تشکل ها در تعیین الگوی کشت اشاره نمود.
رضایی در رابطه با لزوم تغییر الگوی کشت اظهارکرد: تغییر و یا به عبارت صحیح تر بهینه سازی الگوی کشت ضروریست چونکه تغییرات اقلیمی در سالهای اخیر، توسعه سطوح زیرکشت بدون توجه به پتانسیل های منابع آبی، سیاست گذاری و مدیریت های توام با کم توجهی به آمایش سرزمین با محوریت آب اتفاق افتاده است که ناشی از عواملی مانند قیمت بسیار ارزان آب بهای کشاورزی، عدم پرداختن به زنجیره ارزش تولید محصولات کشاورزی، تناقض در برنامه های توسعه کشور در حیطه خودکفایی بعضی محصولات و میزان تأمین منابع آب تجدید پذیر و قابل استحصال است.
وی اضافه کرد: لازم است قوانین و مصوبه هایی در خصوص مطالعه و اجرای بهینه سازی الگوی کشت حتی فراتر از دشت و در سطح حوضه آبریزهمانند نگاههای وزارت نیرو تدوین وعملیاتی شود. علاوه بر آن ایجاد هماهنگی ساختارآبی بین وزارت خانه های جهاد کشاورزی و نیرو ضروری می باشد. در حال حاضر وزارت جهاد کشاورزی برای پاسخگویی به مسایل بخش کشاورزی دارای ساختار استانی و شهرستانی است که به قطع تصمیمات مقامات استانی و محلی با عنایت به وظایف محوله به آنها امکان دارد در مواردی با مدلهای کلان ویکپارچه منابع آب و خاک همسو نباشد.
این عضو هیأت مدیره فدراسیون صنعت آب ایران ضمن اشاره به این که مبحث تغییر و تصویب الگوی کشت به سال ها وحتی دهه های قبل مربوط است و دلایلی که از جانب دستگاههای اجرایی برای عملیاتی نشدن آن وجود داشته، همچنان برقراراست، تصریح کرد: در این شرایط ابتدا باید اسباب و لوازم فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بخصوص نگاههای مناسب برای کاهش بحران منابع آبی فراهم گردد و بعد از آن به این مورد پرداخته شود البته مطالعاتی با عنوان «بررسی چالش های الگوی کشت و آب مصرفی کشاورزی»" درسال ۱۳۹۹ توسط مرکز پژوهش های مجلس انجام شده که قابل توجه و ابزارمناسبی برای تصمیم گیری است.
وی در رابطه با لزوم همکاری سازمان ها و نهادهای مختلف برای تحقق تغییر الگوی کشت اظهار نمود: بدون تردید هماهنگی و همکاری دو وزارت خانه اصلی یعنی وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی از کلان حتی تا سطح آبادی بسیار ضروریست چونکه از صدر تا ذیل مبحث تغییر و بهینه سازی الگوی کشت باید با نگاههای مشترک و مکمل وزارت خانه های جهادکشاورزی، نیرو و دیگر وزارت خانه ها وسازمان ها مانند وزارت صنعت، معدن، تجارت، سازمان محیط زیست، سازمان منابع طبیعی وآبخیزداری کشور –به عنوان زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی که نقش مهمی در الگوی کشت مثل گیاهان دارویی و زراعت چوب دارد - صورت پذیرد.
رضایی در رابطه با لزوم مساعدت دولت برای اصلاح الگوی کشت کشاورزان اظهار داشت: در این شرایط لازم است دولت تأمین وتقبل هزینه های کاهش درآمد، عدم کشت محصولات و یا حذف برخی از محصولات و تأمین معیشت برای تولید کنندگان را برعهده گیرد. دولت و حاکمیت باید اراده اجرای طرح تغییر الگوی کشت را داشته باشد. شاید با عنایت به اهمیت مبحث و عواقب اجتماعی مثل مهاجرت و نابودی احتمالی سرزمین، تعریف ستادی فراوزارتخانه ای ازسوی دولت کارها را بهتر پیش ببرد.
وی در رابطه با تأثیر اصلاح الگوی کشت بر کاهش مصرف آب تاکیدکرد: اجرای الگوی کشت با دیدی همه جانبه و کلان نگر و با عنایت به میزان آب قابل استحصال ضروریست و در صورت بی توجهی به این موضوعات طرح اصلاح الگوی کشت هم همانند برخی طرح های محوری محصولات نتیجه ای کاملا عکس و تخریبی برمنابع آبی کشور خواهد گذاشت. البته این امکان می تواند وجود داشته باشد که در فرآیند انجام این طرح، فرصت وامکانات بیشتری برای پرداختن به ابرچالش بحران آب درکشور بیش ازپیش ایجاد شود.
بیشتر بخوانید:
افزایش تولیدات محصولات زراعی با اجرای طرح الگوی کشت
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب