همزمان با روز جهانی گونه های در معرض انقراض
در هیاهوی یوزها، عروس بوکان را فراموش نکنید
به گزارش گل سپید «میش مرغ»؛ پرنده ای که به نام «عروس بوکان» شناخته می شود، گونه ایست که جمعیت آن در ایران به ۱۹ قطعه رسیده و در خطر انقراض است. مدیر پروژه مشارکتی حفاظت میش مرغ ضمن اشاره به سیر تاریخی کاهش جمعیت این گونه و اقدامات صورت گرفته برای احیای آن از ضرورت شناساندن میش مرغ به دوستداران محیط زیست در ایران می گوید.
مهدی نبی یان در گفتگو با ایسنا همزمان با روز جهانی گونه های در معرض انقراض (۲۱ می مصادف با ۳۱ اردیبهشت) با بررسی وضعیت میش مرغ در ابعاد بلندمدت و کوتاه مدت تصریح کرد: میش مرغ از خانواده میش مرغ شکلان است. از این خانواده سه نوع پرنده مختلف وجود دارد که دو نوع دیگر آن به جز میش مرغ، هوبره و زنگوله بال هستند. وضعیت میش مرغ درمیان آنها از همه نامناسب تر است. بر مبنای آمار سرشماری زمستان ۱۴۰۰ تعداد ۱۹ فرد از این گونه باقی مانده که در پناهگاه حیات وحش دشت «سوتاو حمامیان» زندگی می کنند.
وی اضافه کرد: در گذشته جمعیت میش مرغ با شرایط کنونی متفاوت بود. از اواخر دهه ۴۰ شمسی که ما از این گونه ۲۰۰ قطعه داشتیم کاهش جمعیت میش مرغ آغاز شد و از آغاز دهه ۵۰ کانون شکار و صید متوجه شد که شرایط میش مرغ مساعد نیست. در فرآیند انقراض حیوانات بزرگتر که احتیاج به غذا و پناه بیشتر دارند، متوجه تهدیدات بیشتری هم هستند. به واسطه ناآرامی، جنگ و... لطمه زیادی به جمعیت این گونه وارد شد و تعداد آن به ۵۰ قطعه رسید. این کاهش جمعیت تا اوایل دهه ۹۰ به صورت تدریجی رخ داد.
نبی یان در ادامه اظهار داشت: از آغاز دهه ۹۰ سازمان حفاظت محیط زیست بخشی از زیستگاه گونه را بعنوان پناهگاه حیات وحش شناخت و محافظت از آن شروع شد اما روند کاهشی جمعیت ادامه داشت و جمعیت گونه به ۳۵ یا ۳۶ قطعه و بعد ۲۵ قطعه رسید. هم اکنون سه سال است که جمعیت گونه ثابت مانده و روی ۱۹ یا ۱۸ قطعه گزارش می شود.
مدیر پروژه مشارکتی حفاظت میش مرغ ضمن اشاره به برنامه ای که برای احیای جمعیت میش مرغ اجرا شد، اظهار داشت: دستورالعمل یا نقشه راهی برای محافظت از میش مرغ با همکاری دانشگاه اراک و سازمان حفاظت محیط زیست طراحی و به اداره محیط زیست شهرستان بوکان و اذربایجان غربی ابلاغ گردید. از سال ۹۸ و ابتدای ۹۹ هم ما در کانون گردشگران طبیعت ایران با کمک دفتر کمک های کوچک سازمان ملل متحد (SGP) برای جلب مشارکت جامعه محلی توقف روند کاهشی جمعیت این گونه سعی کردیم.
نبی یان افزود: زیستگاه این پرنده اراضی کشاورزی گندم و نخود دیم است. تخمگذاری و جوجه آوری آن در اراضی گندم انجام می شود و همزمانی فصل تخمگذاری و جوجه آوری با درو گندم سبب احساس ناامنی برای موجود و ایجاد تلفات بر اثر برخورد با کمباین و ازدست رفتن گندم ها می شود. ما با همکاری شوراها، اداره حفاظت محیط زیست و انجمن محلی چیرگبان از کشاورزان خواستیم که توجه بیشتری در صورت دیدن جوجه میش مرغ به آن داشته باشند و بخشی از گندم سرپای خویش را درو نکنند. میش مرغ در زبان کردی بعنوان «چیرگ» شناخته می شود و «چیرگبان» به معنای محافظان میش مرغ است.
نبی یان در ادامه اظهار داشت: جنوب آذربایجان غربی و شهرستان بوکان تنها زیستگاه باقی مانده مولد برای این موجود است. در همین راستا ۵۵ قطعه زمین گندم به طرح محافظت از میش مرغ اهدا شد تا با نصب تابلوهایی مشخص شوند و جوجه ها در این لکه های باقی مانده تا وقتی که پرواز یاد بگیرند، باقی بمانند همینطور در مناطقی که وجود جوجه ها و لانه میش مرغ محتمل است، گندم سرپا خریداری شد تا درو نشود. با تأمین مالی خوب سازمان حفاظت محیط زیست ۴۵ هکتار دیگر در سال ۱۴۰۰ خریداری شد تا گندم آنها درو نشود. ۲.۵ هکتار دیگر هم خریداری شده است. این اقدامی کم نظیر در تاریخ احیای گونه هاست.
مدیر پروژه مشارکتی حفاظت میش مرغ ضمن اشاره به تداوم اقدامات حمایتی از این گونه در سال جدید اظهار نمود: ضمن تداوم اقدامات حمایتی سال قبل در سال جدید، از امروز (۳۱ اردیبهشت ماه) همین هفته با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و یک شرکت دانش بنیان استفاده از پهبادهای مجهز به دوربین حرارتی برای انجام پایش و شبانه و شناسایی موقعیت آشیانه این پرنده در دستور کار قرار می گیرد. تیم چیرگبان هم با قراردادی که اداره محیط زیست منطقه امضا کرده از لکه ها همانند محیط بانان حفاظت می کند تا فصل جوجه آوری به پایان برسد. وقتی جوجه ها به سن پرواز برسند چندان خطری آنها را تهدید نخواهد کرد.
وی افزود: یکی از بزرگترین تهدیدات فعلی برای میش مرغ، سگ های بلاصاحب هستند که به دلیل وجود مرکز دفن پسماند در ضلع جنوبی منطقه محافظت از این گونه می توانند به جوجه ها و تخم ها صدمه برسانند. باوجود پیگیری ها همچنان مقاومت با جابجایی مرکز دفن پسماند دیده می شود. مجوز این اقدام دریافت شده اما شهرداری هنوز مقاومت می کند. علیرغم اقدامات ما در جهت مدیریت جمعیت سگ های ولگرد که برای مثال پارسال ۵۵ قلاده از آنها زنده گیری شد، در سالهای گذشته با ایجاد جریانی از ناآگاهی و غذادهی به این سگ ها مشکلات ما جدی تر شده است. سازمان حفاظت محیط زیست باید به شکل جدی وارد عمل شود و نسبت به حذف فیزیکی آنها اقدام نماید تا بتوان بقای گونه ای مانند میش مرغ را تضمین نمود.
مدیر پروژه مشارکتی حفاظت میش مرغ اضافه کرد: از سال آینده هم تکثیر و پرورش میش مرغ در اسارت هم در دستور کار قرار خواهد گرفت. تلاش ما این است که با کمک دیپلماسی سبز بتوانیم تعدادی جوجه و تخم میش مرغ را به زیستگاه اضافه نماییم تا از گرداب جمعیتی این گونه جلوگیری نماییم همینطور سازمان حفاظت محط زیست با مبلغ یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ مساحت ۲۵ هکتار از هسته مرکزی زیستگاه میش مرغ را خریداری کرد که اقدامی بی سابقه است. این اراضی توسط خود سازمان کشت شده تا بتواند محدوده امنی برای جوجه آوری به وجود بیاورد.
نبی یان در انتها ضمن اشاره به وضعیت جهانی میش مرغ اظهار داشت: این گونه در کشورهای اسپانیا، روسیه مجارستان و حتی انگلستان وجود دارد. در اسپانیا ۳۸ هزار قطعه از میش مرغ وجود دارد اما جمعیت جهانی آن ۵۰ تا ۵۵ هزار فرد است بنابراین گونه ای حمایت شده و درحال تهدید است اما در ایران وضعیت میش مرغ به شدت بحرانی است. در دوسال گذشته اقدامات زیادی برای آشنایی مردم محلی با این گونه انجام شده است و مستند خوبی هم با عنوان عروس بوکان ساخته شد. همینطور میدانی هم با مجسمه میش مرغ در بوکان وجود دارد البته به جهت اینکه بتوانیم به حفاظت جامع نزدیک شویم باید همه مردم را با این گونه آشنا نماییم. همه به یوز حساس هستند اما به میش مرغ توجه چندانی نمی گردد. پارسال سه برنامه تلویزیونی و ۱۰ برنامه رادیویی بعلاوه ۵۰ مصاحبه با روزنامه ها و رسانه ها برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به این گونه ساخته و انجام شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب