ملتی صرفه جو که تغییر روش داد
گل سپید: در زمستان آلودگی نفس مان را می بُرد و در تابستان هُرم هوا، بی آبی و قطعیِ برق. سیل و خشکسالی و آتش سوزی جنگلها هم هرساله در نقاط مختلف کشور اتفاق می افتد. خاصیت های آب وهوا در ایران و جهان در حالِ تغییر است و اصلی ترین دلیلِ آنرا هم می توان «دخالت انسان در چرخه طبیعت» دانست. اقشارِ مختلف جامعه در شهرهای مختلف و فرهنگ های ریز و درشت نواحی، به «تغییر اقلیم» واکنش های مختلفی نشان می دهند؛ نماز باران، تیغ زدنِ تنه درخت به نشانه تنبیه، دعا برای باروری زمین و... همچون این اقدامات است. حسین ایمانی به قسمتی از دلیلهای و تأثیرات فرهنگی گرمایش زمین اشاراتی دارد.
به گزارش ایسنا، در تابستان گرمای مضاعف و آزاردهنده موجب می شود تا استفاده از کولر افزایش پیدا کند یا در زمستان آلودگیِ صدچندانِ هوا، ریه شهروندان را تنگ می کند. و در تمام فصول مصرف آب، برق گاز، سوخت و... چندین برابر شده است.
حسین ایمانی، جامعه شناس در گفت و گو با ایسنا، درباره دلیلهای و تأثیرات فرهنگی این تغییرات زیست محیطی چنین اظهار داشت: ما به هر حال به رفتارهایی عادت کرده ایم که ماحصلِ تجربه دورانِ مصرف انبوه بوده است. اگر از نظر تاریخی الگوهای مصرف را در ایران بررسی نماییم، فرهنگ «سازگاری با اقلیم»، در ایران رواجِ زیادی داشته و مردمانِ گذشته روی اتلاف منابع حساسیت زیادی داشته اند. برای مثال اگر تهِ لیوان کسی آب می ماند، نباید دور انداخته می شد، یا اگر مردم تکّه نانی را گوشه ای رهاشده پیدا می کردند، آنرا می بوسیدند و برای پرندگان می گذاشتند. از آن جایی که ما در اقلیمی زندگی می کردیم که منابع در بعضی مناطق آن محدود بوده(به غیر از نواحیِ شمالی و جنوبیِ کشور، اغلب استانهای کشور آب وهوایی گرم، بیابانی یا خشک دارند)، جامعه ای کاملاً سازگار با محیط و آگاه از قلّتِ منابع داشته ایم.
تشنگیِ گاومیش های حمیدیه بر اثرِ خشکسالی استان خوزستان، تیرماه ۱۴۰۰
ایمانی در ادامه، از تیشه ای که نظام سرمایه داری به ریشه فرهنگ، جامعه و محیط زیست زده است، سخن اظهار داشت: از زمانی که «پول های نفتی یا پترودلارها» به زندگیِ مردم وارد شد، فرهنگ هم رفته رفته تغییر نمود. از طرفی در حالِ حاضر، نظام اقتصادی مبتنی بر سرمایه داریِ مصرف تعریف شده. بدین معنا که شما هر قدر بیشتر مصرف کنید، ارزشِ بیشتری دارید. سازگاریِ تاریخیِ مصرف در ایران با ظهورِ سرمایه داری از دست رفت، به انضمام اینکه پوپولیسم سیاسی هم بر روی آن تأثیرگذار بوده است؛ بدین صورت که دولت ها می خواستند پروژه های دهان پُرکُنی را عملی کنند که به نسبت ظرفیت ها و منابعِ موجود، سنگین بود. مشکلی که الآن وجود دارد این است که بخش قابل توجهی از افراد، به بی محابا مصرف کردن عادت کرده اند و میزانِ هدررفت انرژی در کشور زیاد است. دورریزِ کالاهایی مثلِ نان و خوراکی هم بسیار دیده می شود. از ملّتی صرفه جو به ملّتی مُسرف تبدیل گشته ایم و حالا باید خودرا آماده نماییم و کمربندها را ببندیم که خیلی زود وارد دوره جدیدی از مراقبت و مصرف منابع شویم. این ها علاوه بر تغییرات فرهنگی، گفت و گو و همدلی و البته مهم تر از همه، جامعه ای بدونِ شکاف و اختلاف طبقاتی می طلبد. به زودی، دوره ای جدید، نه فقط در ایران، بلکه در تمام جهان شروع خواهدشد که در آن خبری از منابعِ تمام ناشدنی نیست.
این جامعه شناس سپس به باورهای لطمه زای افراد ضدعلم اشاراتی کرد و اضافه کرد: «گرم شدن زمین» برخلاف نظرِ منتقدین و کسانی که آنرا باور ندارند، بسیار جدی ست. گروهی از افراد مانند دونالد ترامپ به خطراتِ تغییر اقلیم باور ندارند و بی توجهی می کنند. اما داده هایی که دانشمندان و اقلیم شناسان ارائه کرده اند نشان میدهد که از اواخرِ قرن نوزدهم، باتوجه به کارهایی که بشر بر روی کره زمین انجام داده، گرمایش زمین درحال وقوع است، پس به این ترتیب، پدیده ای طبیعی نیست. نکته در این جاست که بواسطه مداخلات انسانی، این تغییرات درحالِ وقوع است.
ایمانی تعدادی از عملکردهای نادرست دولت های همسایه و کارگزارانِ داخلی را تصریح کرد و آینده احتمالیِ زمین را متصور شد و بیان کرد: بسیاری از اقداماتی که در ایران صورت گرفته نیز به گرمایشِ زمین دامن زده ؛ مثالِ بارز و مشخصِ آن، خشکاندنِ مرداب ها، برداشت از سفره های آب زیرزمینی، سدسازی های پی درپی و.... تمام این رفتارها در طولانی مدت تأثیرگذار بوده و موجب تغییرِ آب وهوا شده است. تحقیقات نشان می دهد تغییرات وسیع و دامنه دارِ آن تا سالهای بعد هم ادامه خواهد داشت. تخمین زده می شود که ممکنست برخی کشورها یا مناطقِ جزیره ای تماماً زیرِ آب بروند. این پروسه ممکنست چندده سال طول بکشد و اگر تغییری در رفتارهای تولید، مصرف و بهره برداری از منابعِ ما حاصل نشود، این اتفاقات با سرعت فزاینده ای رخ می دهند. بنابراین، برخی از فرهنگ های انسانی به طورِ کل محو می شوند و چیزی از آنها باقی نخواهد ماند. با گرم تر شدنِ زمین، تعدادی از مناطق نیز قابلیت زیست شان را از دست خواهند داد.
کم آب بودنِ سد لتیان، مهرماه ۱۴۰۰
او به آینده خاورمیانه و اعتراضات و مطالبات هموطنانِ ساکنِ مناطقِ لطمه دیده که با معضلات جدیِ زیست محیطی دست وپنجه نرم می کنند، اشاره نمود و اظهار داشت: «جنگ» بر سرِ منابعِ باقی مانده، پیامد دیگرِ تغییر اقلیم خواهد بود. متأسفانه یکی از حوادثی که در آینده خاورمیانه پیش بینی می شود، جنگ بر سرِ «آب» است. برای مثال، قسمتی از ناآرامی های سالهای اخیرِ سوریه، به دنبال چند سال خشکسالیِ پی درپی بود. چندین سال خشکسالی در سوریه موجب شد، روستاییانِ زیادی معیشت، کار و زندگی شان را از دست بدهند و به شهرها مهاجرت کنند؛ شهرهایی که آمادگی برای پذیرشِ آنها را نداشت و سبب بروزِ تغییرات سیاسی شد و وضعیت را آشفته کرد. در کشورِ عراق هم وضعیت بصورت بُغرنجی بود و کشورِ ترکیه با پروژه های سدسازیِ منابعِ مشترک آبی، سهم زیادی در خشکسالیِ این کشور دارد. ایران نیز با این معضل دست وپنجه نرم می کند؛ طوری که انتقادات جدی به پروژه های سدسازی یا دستکاری در منابعِ طبیعی تنش هایی را برای مردم به دنبال آورد. در اصفهان، چهارمحال وبختیاری، اهواز، آبادان و بعضی شهرهای دیگر، چندین بار اعتراضاتی برگزار شده بود؛ خصوصاً در شهرهای جنوب غرب کشور که قبل تر نیز ضربات زیادی را متحمل شده بودند. بخشِ زیادی از استان خوزستان به سبب جنگ تخریب شد و تغییرات اقلیمی ضربات بیشتری را به این استان وارد کرد. طبق آمارهایی که از سازمان تامین اجتماعی پخش شده، متأسفانه این استان درحال از دست دادنِ جمعیت است.
حسین ایمانی جاجرمی، جامعه شناس در آخر نیاز به تدوینِ برنامه ای در جهت کُند کردنِ روندِ گرمایش زمین را واجب و ضروری خواند و بیان کرد: خیلی از کشورهایی که در معرضِ این خطر هستند و خرد را به کار گرفته اند، برنامه هایی برای جبران و ترمیم و تسکین تعبیه کرده اند تا هزینه های احتمالیِ آینده را کاهش دهند. یکی از مهم ترین اقداماتی که می بایست انجام داد تا جمعیت که در حالِ مهاجرت از شهرهای لطمه دیده است به درستی مدیریت شود. این مسئله کاملاً ملی و بین المللی ست و همکاریهای مختلفی در سطوحِ داخلی و خارجی میطلبد و می بایست در دستورِ کار جدی قرار بگیرد.
منبع: گل سپید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب