مادر جنگل های اروپا در ایران چه می كند؟
گل سپید: مدیر محلی پروژه ثبت جهانی جنگل های هیركانی اظهار داشت: از جنگل های هیركانی با نام فسیل زنده یا موزه طبیعی هم یاد می گردد چون كه خیلی از گونه های گیاهی موجود در این جنگل ها امروزه به صورت فسیل در اروپا یافت می شوند و شواهد علمی نشان می دهند كه سابقه تاریخی این جنگل ها به دوران سوم زمین شناسی (ژوراسیك) یا همان عصر دایناسورها باز می گردد.
ابوالقاسم محمدپور در گفت وگو با ایسنا اظهار نمود: اهمیت این سابقه طولانی زمانی آشكار می گردد كه بدانیم همزمان با عصر یخبندان به غیر از جنگل های هیركانی كه به علت قرارگرفتن بین رشته كوه البرز و دریای خزر از اقلیم معتدل تری برخوردار بودند، تمامی جنگل های پهن برگ به جز تعداد محدودی نابود شدند و از همین رو است كه جنگل های هیركانی را مادر جنگل های جوان اروپا و شمال آمریكا می دانند.
مدیر محلی پروژه ثبت جهانی جنگل های هیركانی تصریح كرد: مطالعات انجام شده 5 تیپ كلان اقلیمی را در بهشت هیركان شناسایی كرده اند كه شامل اقلیم خیلی مرطوب، مرطوب، نیمه مرطوب، مدیترانه ای و خشك است، هركدام از این اقلیم ها بر حسب فاكتورهای اقلیمی مانند تراكم جنگل های انبوه یا تنك، جهت شیب، نسبت فاصله با دریای خزر و دیگر فاكتورها، خود به خرده اقلیم های زیادی تقسیم می شوند كه این مسئله سبب شده این جنگل ها در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد باشند و حفاظت از آن ها را بعنوان گنجینه ای ملی بر ما واجب كرده است.
محمدپور با اشاره به اینكه در جنگل های معتدل و آمیخته هیركانی به علت حاصلخیزی خاك، تغییرات دما و بارندگی های مختلف كه از حدود 600 میلیمتر در شرق (گرگان) تا 2000 میلیمتر در غرب (حوالی آستارا) نوسان دارد، تنوع گونه های گیاهی بسیار بالاست، اظهار داشت: بیشتر از 80 گونه درختی پهن برگ، سه گونه سوزنی برگ و 50 گونه درختچه ای تابحال در این منطقه شناسایی شده است.
وی خاطرنشان كرد: از مهم ترین گونه های گیاهی در جنگل های هیركانی در میان درختان می توان به واش، ممرز، بلوط، توسكا، انجیلی، افرا، نمدار، بارانك، نارون، زبان گنجشك، انجیر، لرگ و سرخدار، در بین گونه های درختچه ای به آلوچه وحشی، انار، شمشاد، ولیك، ازگیل، خاس، گالش انگور، سیاه تنگرس طبی و خرمندی، در میان گونه های جانوری می توان به پلنگ، خرس، كل، بز، گرگ، مارال، شوكا، گربه وحشی، روباه، شغال، سمور، سیاه گوش، خرگوش، موش جنگلی، راس، قوچ، سنجاب، و در بین پرندگان می توان به توكا، سنقر سفید، انواع پرندگان شكاری، داركوب، سار، سینه سرخ، سسك، چرخ ریسك خزری، قرقاول، سهره، بلدرچین، قوش، دال (كركس)، كبك، اردك نوك پهن و اردك اره، كبوتر جنگلی، عقاب و جغد اشاره نمود.
*ثبت جنگل های هیركانی در فهرست میراث جهانی یونسكو
مدیر محلی پروژه ثبت جهانی جنگل های هیركانی با اشاره به اینكه ثبت جنگل های هیركانی در فهرست میراث جهانی یونسكو كه از مدت ها قبل مورد توجه دولت ایران بوده است به یكی از اولویت های ایران در سال 2017 تبدیل شد، بیان كرد: در مجموع تعداد 12 سایت در سه استان گیلان، مازندران، و گلستان با همكاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان محیط زیست، سازمان جنگل ها و مراتع و دانشگاه تربیت مدرس برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسكو پیشنهاد شده است.
وی ا اشاره به اینكه خشكه داران، چهارباغ و كجور سه سایت پیشنهادی غرب مازندران است، اظهار داشت: سایت كجور در قلب جنگل های هیركانی، پوشیده از جنگل های انبوه، مراتع كوهستانی و دره های عمیق با شرایط بسیار مناسب برای رشد است، همینطور چهار باغ تكمیل كننده گرادیان ارتفاعی با اكوتون های كوهستانی و توده های انبوه راش است و خشكه داران تنها نماینده جنگله ای جلگه ای هیركانی در فهرست است.
*خشكه داران تنها بازمانده جنگل های جلگه ای هیركانی
مدیر محلی پروژه ثبت جهانی جنگل های هیركانی اضافه كرد: اثر طبیعی - ملی خشكه داران با وسعتی معادل 253.56 هكتار در غرب استان مازندران و كیلومتر ۱۲ جاده اصلی شهرستان تنكابن واقع است و از دیگر سایت های پیشنهادی برای ثبت جهانی است؛ این منطقه حدودا مسطح بوده و حداقل ارتفاع آن در بخش شمالی ۲۵ - متر و حداكثر ارتفاع آن در بخش جنوبی ۲۰ - متر است.
محمدپور با اشاره به اینكه خشكه داران منطقه ای محصور شده در بین مزارع كشاورزی و تنها بازمانده جنگل های جلگه ای هیركانی است، اضافه كرد: این منطقه دارای اقلیم معتدل مرطوب با متوسط بارندگی ۱۴۲۰ میلیمتر و متوسط دمای سالانه ۴.۱۵ سانتی گراد است؛ در مجموع حدود ۱۸ گونه پستاندار، ۸۹ گونه پرنده، ۵ گونه خزنده و ۳ گونه دوزیست در این منطقه شناسایی شده اند از این میان سنقر سفید در فهرست قرمز IUCN قرار دارد، با وجود وسعت كم منطقه، حدود ۱۸ گونه گیاهی اندمیك در این منطقه وجود دارد كه نشان دهنده ارزش بالای آن در حفظ تنوع زیستی جنگل های هیركانی است.
وی افزود: فاصله این جنگل از دریا ۱۲۰ متر بوده و یكی از مرطوب ترین مناطق جنگل های هیركانی به حساب می آید كه تفاوت چندانی میان میزان رطوبت نسبی زمستان و تابستان در آن وجود ندارد، گونه های آب دوست در تركیب با گونه های نادر، اندمیك و در معرض خطر به همراه درختان كهنسال بلوط سیمای اصلی این منطقه را تشكیل می دهند.
*چهارباغ منطقه ای بكر و دست نخورده
وی با اشاره به جنگل های چهارباغ هم اظهار نمود: چهارباغ با مساحتی معادل 9833 هكتار در استان مازندران و در ۳۵ كیلومتری جنوب شهر چالوس قرار دارد كه از دیگر گزینه های پیشنهادی برای ثبت جهانی است؛ این سایت حدودا كوهستانی بوده و رویشگاه های جنگلی، مرتعی، بیشه زار و صخره ای دارد و بخش بزرگی از آن دارای شیب بیشتر از ۴۰ درصد است.
محمدپور تصریح كرد: حد ارتفاعی منطقه بین ۹۱۵ تا ۳۳۹۵ متر بوده و اقلیم منطقه نیمه مرطوب سرد است، میانگین بارش سالیانه منطقه حدود ۶۰۰ میلیمتر است كه به دلیل اقلیم سرد منطقه و بارش های عموما برفی منطقه دارای منابع آبی فراوان است و رودخانه های این منطقه در واقع سرچشمه رودخانه چالوس هستند كه به دریای خزر می ریزد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست چالوس افزود: سایت چهارباغ محل تقاطع دو رویشگاه هیركانی و ایران و تورانی است و به علت تنوع ارتفاعی، پوشش گیاهی منطقه تنوع وسیعی از گونه های درختی، درختچه ای و علفی را تشكیل می دهند، مناطق بكر و دست نخورده و گونه های گیاهی و جانوری نادر از مشخصات بارز این منطقه است و از پستانداران می توان به مرال، خرس قهوه ای، پلنگ، گراز، گربه جنگلی، گرگ، كل و بز، روباه معمولی، شغال و انواع پرندگان مانند كبوتر جنگلی، جی جاغ، انواع سنگ چشم، انواع سارگپه و عقاب جنگلی اشاره نمود.
*سایت كجور، قلب جنگل های هیركانی
محمدپور در ادامه با اشاره به اینكه حوزه كجور در واقع بخشی از منطقه حفاظت شده البرز مركزی است كه در شمال ایران، بین چالوس و نور قرار دارد، تصریح كرد: سایت كجور جنگلی بوده و عموما دارای شیب بیشتر از ۳۰ درصد با دامنه ارتفاعی متغیر بین ۵ تا ۲۱۰۰ متر از سطح دریای آزاد است، اقلیم این منطقه گرم و مرطوب بوده و بارندگی سالیانه آن حدود ۱۳۰۰ میلیمتر، سرچشمه رودخانه سی سنگان در پایین دست حوزه در این سایت واقع شده است.
وی با اشاره به اینكه واقع شدن در بخش میانی جنگل های هیركانی با پوششی انبوه تمام دره ها، كوه ها و دامنه های منطقه را فرا گرفته و با گونه های متنوع، درختان قطور و كهنسال، منابع آبی فراوان و توپوگرافی متنوع سیمای اصلی سایت كجور را تشكیل می دهد، افزود: این منطقه پوشش گیاهی و جنگلی انبوه و دارا بودن دشت های مرتفع و علفزارها، دارای جانوران متنوعی مانند پلنگ، گوزن، خرس، بز كوهی، شوكا، مرال، وغیره همینطور پرندگانی همچون عقاب، شاهین، قرقاول، كبك، بلدرچین، داركوب است.
*مزایای ثبت جهانی مناطق دارای جنگل های هیركانی
این مسئول در ادامه به بررسی مزایای ثبت جهانی این مناطق پرداخت و اظهار داشت: این مزایا را به صورت كلی می توان در قالب ارتقا و بهبود هشت گروه مشاركت علمی و عملی، سرمایه های اجتماعی، افتخار ملی، كمك های مالی و تسهیلات مشخص، حفاظت از آثار، آموزش، باز زنده سازی و اصالح شرایط موجود و گردشگری دسته بندی كرد.
وی عنوان كرد: در این راستا آگاهی رسانی و اطلاع رسانی به جامعه جهانی باعث افزایش فعالیت گردشگری، جذب منابع مالی و رونق اقتصاد محلی و عامه مردم می شود، همینطور از كمك های بین المللی كه برای كشورهای عضو كنوانسیون به دنبال دارد می توان به جذب همكاری های علمی از سایر كشورهای عضو كنوانسیون در زمینه هایی با تجارب مشابه، بهره گیری از همفكری فنی كمیته و هیئت های مشاور آن، اعزام كارشناسان متخصص به محوطه، در اختیار گذاردن تجهیزات غیرقابل تهیه برای كشورهای متقاضی، اعطای وامهای بلندمدت با بهره كم و اختصاص كمك های بلاعوض در موارد خاص از محل صندوق بین المللی میراث جهانی سالانه مبلغ چهار میلیون دلار كه از جمع آوری حق مشاركت كشورهای عضو و كمك های داوطلبانه تأمین می شود، اشاره نمود.
مدیر محلی پروژه ثبت جهانی جنگل های هیركانی خاطرنشان كرد: ثبت یك اثر در لیست میراث جهانی باعث می گردد علاوه بر محافظت، نگهداری و معرفی ارزش های آن، بعنوان هدف اصلی، نوعی تبلیغات برای مقصد محسوب شود كه به واسطه آن فعالیت های گردشگری در محوطه هم افزایش می یابد.
محمدپور تصریح كرد: با سرریز شدن گردشگران برای بازدید از یك اثر كه ثبت میراث جهانی شده امكان دارد زیرساخت های مقصد هم در ابعاد اقامتی، پذیرایی، ارتباطی، جاده ای و حمل و نقل زمینی یا هوایی بهبود یابد و كسب و كارهای كوچك و بزرگ محلی در رابطه با خدمات گردشگری به این واسطه شكل گیرد، افزایش اشتغال را به همراه داشته باشد و از این طریق می توان امیدوار بود با توزیع درآمد، بهبود كیفیت زندگی مقصد در جنبه های اقتصادی و بهداشتی ممكن شود، از سوی دیگر با مشاركت جامعه محلی و توانمندسازی آنها با آموزش در فرآیند نظام عرضه گردشگری، مراقبت و نگهداری از آثار هم به خوبی اجرایی می گردد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب