آخرین وضعیت لایحه آبخیزداری
گل سپید: معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی از بررسی لایحه آبخیزداری در کمیسیون فرعی دولت در هفته گذشته آگاهی داد.
به گزارش گل سپید به نقل از ایسنا حسن وحید در نشست خبری که امروز در سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری برگزار شد، اضافه کرد: اقدامات حوضه آبخیز در ذیل شورایعالی آب دیده شده بود ازاین رو ما اعتراض کردیم و قرار شد در لایحه شورایعالی آب، منابع طبیعی و آبخیزداری مد نظر قرار گیرد و دبیر خانه به وزارت جهاد کشاورزی برگردد. این مورد در کمیسیون فرعی دولت پذیرفته شد.
وی در با اشاره به اینکه لایحه آبخیزداری یک لایحه بسیار وسیع است که بیشتر از ۲۰ و بند دارد، اظهار داشت: لازم است برای شش کلان حوضه کشور استراتژی در سطح ملی داشته باشیم.
معاون آبخیرداری سازمان منابع طبیعی افزود: برنامه آمایش زمین در حوزه سیاسی صورت می گیرد این در حالیست که اگر این مورد فقط در حوزه سیاسی صورت گیرد، گرفتار چالش خواهیم شد. بر مبنای یکی از مواد این لایحه برنامه های آمایش سرزمینی باید بر حوضه آبخیز منطبق باشد.
ایشان در ادامه گفت کرد: یکی از اهداف لایحه مدیریت آبخیز افزایش تاب آوری در حوضه آبخیز است ازاین رو تلاشهای دولت و مردم باید انسجام پیدا کند. در این راستا لازم است مردم در منافع حوضه آبخیز سهیم شود و این مورد در لایحه در چارچوب هایی مانند ایجاد صندوق دیده شده است.
وحید تاکید. کرد: هدف ما دخالت در کار سایر وزارت خانه ها نیست بلکه در تلاش هستیم اقدامات به افرایش تاب آوری در حوضه آبخیز منجر شود.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی در قسمت دیگری از صحبت های خود اظهار نمود: علاوه بر تغییر اقلیم و خشکسالی نوع استفاده از سرزمین اهمیت زیادی دارد. در این راستا مدیریت باید یکپارچه باشد. کل بدنه دولت باید در زمینه بارگذاری و انجام اقدامات خود در زمینه های منابع طبیعی منسجم و مبتنی بر برنامه ریزی عمل کنند، در این صورت به سمت تاب آوری حرکت خواهیم کرد.
وحید اضافه کرد: علاوه بر دولت نقش مردم هم از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. نحوه مشارکت هم مهم و لازم است بگونه ای عمل نماییم که بهره برداران خویش را در منافع ارضی شریک بدانند. این دیدگاه در سازمان منابع طبیعی وجود دارد.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی در ادامه به عرضه آمارهایی در زمینه آبخیزداری پرداخت و اظهار داشت: ۱۲۵ میلیون هکتار در شش کلان حوضه در زمینه آبخیزداری داریم. ۱۳۰ حوضه اصلی، ۱۱۲۱ حوضه فرعی هستند و مجموعه مدیریت آبخیزداری انجام شده در ۳۲ میلیون هکتار بوده است.
وی با اشاره به اینکه بعضی از حوضه های آبخیز در سکونتگاه های شهری و روستایی قرار دارند، اظهار نمود: ۴۰ میلیون هکتار از حوضه های آبخیز در این مناطق واقع شده اند.
به قول وحید در کشور ۲۸ میلیون هکتار حوضه آبخیز بحرانی و ۲۵ میلیون هکتار حوزه آبخیز مرزی وجود دارد.
وی ضمن اشاره به وضعیت فرسایش خاک در کشور اشاره کرد: متوسط فرسایش خاک ۱۵.۴ تن است که این آمار در حاشیه خلیج فارس به ۷۰ تن می رسد. از طرفی متاسفانه میزان رسوب وارد شده به سدها ۳۲۵ میلیون متر مکعب است.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی با اشاره به اینکه تمام مناطق کشور سیل خیز هستند، اظهار داشت: از دهه ۳۰ تا کنون هم ۷۳۵۲ رخداد سیل در کشور ثبت شده است حتی در مناطق مرکزی کشور هم رخداد سیل داریم. گاهی اوقات با پدیده زمین لغزش هم مواجه می شویم. طی پنج دهه اخیر ۱۲۰ هزار زمین لغزش شناسایی شده است که مساحت ۴۸۷۹ مورد زمین لغزش، ۱۹۶ هزار هکتار ارزیابی شده است که خیلی از این موارد در حوزه روستاها و شهرها بوده است.
وی افزود: اقدامات آبخیزداری به طور متوسط می تواند فرسایش خاک را تا حدود ۹ میلیون تن کم کند و چهار متر مکعب در هکتار کنترل رسوب را به دنبال داشته باشد. ۵۳۰ متر مکعب می تواند استحصال آب را انجام دهد.
وی در قسمت دیگری از صحبت های خود در رابطه با آبخیزداری اظهار نمود: ۱۰ میلیون هکتار آبخیزداری تعهد برنامه ششم است تا ۳۰ درصد عقب ماندگی داریم البته تا آخر سال جاری ۷۰ درصد آن محقق می شود. برای برنامه هفتم توسعه بر مبنای آخرین رایزنی های انجام شده با کمیسیون کشاورزی مجلس مقرر است طی این برنامه آبخیزداری در بیست میلیون هکتار صورت گیرد. البته این مورد در برنامه هفتم بسیار کمرنگ بود ولی با رایزنی های انجام شده به عدد ۲۰ میلیون هکتار رسیدیم.
وحید در قسمت دیگری از صحبت های خود با اشاره به اینکه مشارکت در پروژه های آبخیزداری خیلی مهم است خاطرنشان کرد: لازم است این مشارکت در سطح وسیع اتفاق بیفتد اما این گونه نیست. چون که نیازمند تخصیص اعتبار است. از طرفی مدیریت آبخوان ها با وزارت نیرو که ما نسبت به این مورد اعتراض داریم. اگر قرار باشد بیشترین حجم استحصال از حوضه آبخیز از جانب سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اتفاق بیفتد ولی مدیریت مصارف بر عهده وزارت خانه دیگری باشد مدیریت جامع آبخیز محقق نمی شود.
وحید ضمن اشاره به پرداخت نشدن حق آبه و حرکت شن های روان در بعضی مناطق اظهار داشت: در مناطقی مثل ریگان تل ماسه داخل خانه های مردم می رود ازاین رو لازم است حقآبه پرداخت گردد.
وی ضمن اشاره به ورود گرد و غبار تالاب صالحیه به تهران اظهارکرد: نمی توان حضور دام در این منطقه را در خیزش گردو غبار عامل اصلی دانست بلکه تخصیص حقآبه اهمیت زیادی دارد.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی ضمن اشاره به اعتبارات اظهار داشت: کل اعتبار تخصیص یافته پارسال حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان بود و ۲۳۰۰ میلیارد تومان از تهاتر نفت خواهد بود که درحال محقق شدن است.
وی افزود: اعتبارات ما امسال ۳۲۰ میلیارد تومان است که حدود ۵۰ درصد کاسته شده است این در حالیست که برای انجام عملیات آبخیزداری در ۲۰ میلیون هکتار با قیمت های فعلی به ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ میلیارد تومان نیاز است و این اعتبار برای ۹۰ میلیون هکتار به حدود ۷۳۹ هزار میلیارد تومان می رسد.
وحید افزود: برآوردی کهد از استحصال آب، علوفه، ترسیب کربن و.... با تحقق ۷۳۰ همت حدود ۳۴۹۳ هزار میلیارد تومان می تواند سود به همراه داشته باشد که حدود ۴.۷ برابر است.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی ضمن اشاره به وضعیت مراتع کشور اظهار داشت: حدود ۸۴/۸ میلیون هکتار مرتع در کشور داریم که حدودا بهره برداردان تمام این مناطق مشخص شده اند. اگر می گوییم مدیریت منابع طبیعی در حوضه آبخیز باشد، واحد اجرایی باید سامانه عرفی باشد.
وی ضمن اشاره به طرح دفتر مرتع بعنوان مردمی سازی عرصه های منابع طبیعی اظهار نمود: بند «ب» ماده ۲۹ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع اجازه تشکیل تشکل را به ما داده است. این اقدام باآنکه در کوتاه مدت امکان دارد موثر نباشد ولی در بلندمدت اثرگذار خواهد بود. اگر بهره بردار نسبت به عرصه تعلق خاطر داشته باشد حوادثی مانند آتشسوزی در مراتع رخ نخواهد داد. حدود ۲۳ میلیون هکتار از عرصه های منابع طبیعی با این نگاه احاله مدیریت به مردم شده است.
وحید افزود: ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده دنیا در ایران وجود دارد. سطح مراتع درجه سه بیشتر از ۵۶/۲ هکتار است.
وی افزود: مجموعه اعتبارات برنامه ششم برای حفظ، احیاء و مدیریت مراتع ۷۶۰ تومان برای هر هکتار است این در حالیست که ما ۸۴ میلیون هکتار مرتع در کشور داریم.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی با اشاره به اینکه ۲۲ ایستگاه مرتعی در کشور داریم، اظهار نمود: کوشیده ایم که مدیریت این ایستگاه ها از دولتی به خصوصی تغییر پیدا کند.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲ در سازمان برنامه و بودجه در زمینه امنیت غذایی پذیرفتند بخشی از اعتبارات، ملی شود چون که در سطح استان به این موضوعات نگاه اولویت دار وجود ندارد.
وی ضمن اشاره به وجود مشکلاتی در تأمین گوشت اظهار داشت: یکی از دلایل این اتفاق از دست دادن علوفه است و ما نتوانستیم کمبودهای به وجود آمده در این حوزه را جبران نماییم و دامدار هم متضرر شد. در این وضعیت خشکسالی، افت شدید آب های زیرزمینی و مدیریت چندگانه بی تأثیر نبوده است. در طرح مرتع در چارچوب طرح مدیریت آبخیز این موضوعات مطرح است.
وحید افزود: حدود ۱۰۰ هزار هکتار پروژه بیولوژیک اجرا شده است و طرح هایی در این حوزه تهیه کردیم. طرح هایی برای ۵۰ هکتار از مراتع کم بازده تهیه کرده ایم و بعنوان یکی از اولویت های وزارت جهاد کشاورزی مبحث احیای مراتع در کنار آبخیزداری لحاظ شد.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی در قسمت دیگری از صحبت های خود ضمن اشاره به وضعیت بیابان های کشور، اظهار داشت: حدود ۳۰ میلیون هکتار مناطق تحت تأثیر فرسایش بادی داریم که ۱۴ میلیون هکتار کانون بحرانی است. از این میزان می توانیم ۸.۷ میلیون هکتار را احیاء نماییم. ۱.۶ میلیون هکتار هم جنگل دست کاشت در کشور داریم.
وی با اشاره به اینکه ریزگردها ناشی از فعالیت کانون های بحرانی گرد و غبار داخلی و خارجی هستند، اظهار داشت: ۲۷۰ میلیون هکتار کانون بحرانی گرد و غبار با منشا خارجی داریم. اتفاقات خوبی در منابع طبیعی افتاده است و لازم است دیپلماسی محیط زیستی فعال تر شود و در این حوزه به عراق هم سفر شده است.
وی ضمن اشاره به مبحث مهاجرت اظهار داشت: لازم است جلوی مهاجرت اکولوژیک را بگیریم چونکه امنیت زیستی را تحت تأثیر قرار می دهد.
وحید در رابطه با اقدامات انجام شده اظهار داشت: اقداماتی در بیشتر از ۷۰۰۰ کیلومتر خطوط مواصلاتی، ۱۸۱۰ کیلومتر خط راه آهن، ۶۰۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی و ۸۷ شهر به منظور ایمن سازی در مقابل ریزگردها انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه شدت بیابانی شدن در کشور حدود یک میلیون هکتاراست، اظهار داشت: اقداماتی در این حوزه انجام شده است که تأثیر خوبی داشته است. مجموعه اقدامات در سطح کشور برای احیای بیابان حدود ۳۵۰ هزار هکتاربه طور متوسط است. به سمت روش های نوین هم رفته ایم. بعنوان نمونه با همکاری کشور چین و مراکز دانشگاهی مانند دانشگاه تهران روش های نوین برای کنترل حرکت شن های روان پیشبینی شده است و روی مالچ های پلیمری کار می نماییم. برخی کارها در سطح بین المللی مطرح است.
ایشان در ادامه اظهار داشت: امسال حدود ۴۶۲ میلیارد تومان بودجه برای بخش بیابان زدایی ابلاغ گردیده است که ۱۶ همت برای برنامه جهادی سه میلیون هکتاری و ۴۳ همت برای هشت میلیون هکتاری در نظر گرفته شد تا در برنامه هفتم محقق شود.
وحید افزود: برای اولین بار با سازمان برنامه و بودجه توافق کردیم که به صورت پایلوت در سطح سه حوضه آبخیز، برنامه راهبردی مدیریت جامع حوضه آبخیز با کمک دانشگاه ها تدوین نماییم که شامل گلستان، اترک و دریاچه ارومیه می شود. علاوه بر آن برای در سطح ۲۳۰۰ میلیون هکتار مطالعات سند جامع حوضه آبخیز انجام و کارهای اجرایی انجام شده است. امسال هم برای هفت میلیون هکتار برنامه ریزی در حال انجام می باشد. درکل برنامه ریزی برای ۹۰ میلیون هکتار حوضه آبخیز و ۵۰ میلیون هکتار مرتع در چارچوب مدیریت جامع آبخیز برنامه ریزی شده است.
وی با اشاره به اینکه کوشیده ایم از تکنولوژی روز استفاده نماییم، اظهار داشت: بدین منظور از هلی شات علاوه بر آن کوشیده ایم از ظرفیت دانشگاه ها و شرکتهای دانش بنیان در دانشگاه ها برای مدیریت ریزگرد بهره ببریم. بعنوان نمونه جلساتی را با مجموعه شرکتهای دانش بنیان انرژی اتمی هفته پیش برگزار کردیم.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی در رابطه با حوضه اترک اظهار داشت: برای ۱۲۵۰ هکتار از این حوزه برنامه جامع مدیریت آبخیز تدوین شده است.
وی ضمن اشاره به وضعیت آبخوان ها و پوشش گیاهی اظهار داشت: ۱۴۰ میلیارد متر مکعب کسری آبخوان داریم و هیچ راهی برای جبران این مساله به غیر از احیای پوشش گیاهی در دراز مدت نیست. احیای پوشش گیاهی، اصلاح الگوی کشت و... لازم است و با اقداماتی مانند سدسازی، آبخوان ها تقویت نمی شود.
وحید تصریح کرد: سازمان منابع طبیعی برای حوزه آبخیزداری هم برنامه مدیریتی دارد و هم بیولوژیک. گفته می شود که ما به جای آبخیزداری آبراه داری می نماییم. در بعضی مواقع چاره ای جز این کار وجود ندارد و باید آبراه ها را کنترل نماییم. احیای پوشش گیاهی هم در بین مدت موثر خواهد بود. دست کم ۳۰ درصد اعتبار آبخیزداری به اجرای پروژه های بخش بیولوژیک اختصاص یافته و ۱۱ هزار پروژه بیومکانیکی سال جاری انجام شده است.
در قسمت دیگری از این نشست ترحم بهزاد - مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری - اظهار نمود: باید از حفظ و صیانت از این عرصه باید کوشش شود. نقشه پوشش گیاهی قرار نیست تهیه نماییم. تاکنون از ۸۴.۸ میلیون هکتارمرتع، حدودا ۸۲.۴ میلیون هکتار ممیزی کردیم.۴۲ هزار و ۶۲۱ سامانه عرفی شناسایی و برای ۹۳۷ هزار خانوارو ۳۸۲ هزار پروژه پرونده چرا در اختیار بهره برداران قرار داده شده است.
معاون آبخیزداری سازمان منابع طبیعی افزود: ای کاش شیوه نامه ممیزی مراتع ۱۱ مرداد ماه سال ۱۳۹۹ ابلاغ گردید، در همان دهه ۶۰ ابلاغ می شد و چالش ها و مسایل هم اکنون را نداشتیم. در چهار دهه اخیر هر سال یک میلیون و ۶۹۷ هزار هکتار ممیزی انجام دهیم. در برنامه ششم بیشتر از ۱۲ میلیون هکتار ممیزی انجام شد.
وی در قسمت دیگری از صحبت های خود ضمن اشاره به اطلس مرتع اظهار نمود: اطلس مرتع برای رقومی سازی ممیزی طرح های مرتع داری، یکپارچه سازی و رفع تداخل مرزی در میان سامانه های عرفی است. اگر سامانه عرفی را با نقشه ها منطبق نکنیم، گرفتار مشکل می شویم. برای نخستین بار با هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه توانستیم شش میلیارد تومان ظرف دو سال برای هفت استان آذربایجان غربی، کردستان، گیلان، کرمان، خراسان شمالی، سمنان، یزد به صورت پایلوت نقشه های رقومی سازی ممیزی مرتع و طرح های مرتعداری را تهیه نماییم.
بهزاد افزود: برای رفع تداخلات و خلاها سعی کردیم نقشه اطلس مراتع را تهیه نماییم البته ما فقط روی سامانه عرفی متمرکز هستیم.
وی با اشاره به اینکه مرتع مادر منابع طبیعی است تصریح کرد: در صورت کم توجهی به مراتع گرد و غبار و بیابان افزایش خواهد یافت. یکی از اتفاقات خوب رخ داده این بود که از سال ۷۹ به بعد اعتبارات استانی شد و استانداران توجه ویژه ای به منابع طبیعی پیدا کردند.
مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: ما در ایران برای ۸۴.۸ میلیون هکتار مرتع ۴۹۳ نیرو داریم، یعنی بیشتر از ۹۱ درصد با کمبود نیرو در نظارت مواجه هستیم. ما در قسمت مرتع باید 5623 نیرو داشته باشیم تا نظارت دقیق بر مراتع داشته باشیم.
وی در قسمت دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: ارزش مرتع زمانی مطرح می شود که توفان گرد و خاک و سیل اتفاق بیفتد. هیچگاه توجه ویژه ای به مرتع نشده است. کل اعتبارات مرتع از آغاز انقلاب تا کنون ۴۵۰ میلیارد تومان بوده است.
بهزاد افزود: سازمان برنامه و بودجه را در زمینه پایش مدیریت چرا و کمک به پوشش گیاهی در تولید علوفه مراتع کشور متقاعد کردیم و به صورت پایلوت در حدود ۵۰۰۰ هکتار اعتبارات به صورت ملی تزریق شد.
او همینطور اظهار داشت: در تلاش هستیم که ۲۵ اردیبهشت ماه بعنوان روز مرتع در تقویم ثبت گردد.
به گزارش گل سپید به نقل از ایسنا، وحید جعفریان - مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری - در ادامه این نشست اظهار داشت: نگاههای در ارتباط با مدیریت جامع محور جایگزین نگاههای بخشی نگری در دنیا شده است و در این حوزه هماهنگی بین دستگاه ها از اهمیت زیادی برخوردار می باشد این در حالیست که مهم ترین چالش کشورهای درحال توسعه ایجاد هماهنگی های بین بخشی عنوان شده است.
جعفریان در ادامه اظهار داشت: بر مبنای قانون و تصویب هیات دولت کارگروه مقابله با بیابان زایی در کشور فعالیت می کند و بعد از مدت ها در دولت سیزدهم باردیگر تشکیل شد ولی هنوز جایگاه مناسب خویش را پیدا نکرده است. این کارگروه در رابطه با کنوانسیون های مقابله با بیابان زایی و ساختار متناظر در کشورهای همسایه است.
وی افزود: فعالیتهای ما در مقابله با بیابان زایی به ۶۰ سال پیش بر می گردد و کنوانسیون مقابله با بیابان زایی ریشه در پیشنهاد کشور ما دارد.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ضمن اشاره به استفاده از روش های نوین اظهار داشت: بادشکن های کوتاه جایگزین مالچ های نفتی شده است. این در حالیست که پیش از این فکر می کردیم جایگزین مالچ های نفتی باید ماده شیمیایی دیگری باشد. هم اکنون ۱۱ روش تثبیت ماسه های روان در مناطقی همچون حسین آباد میش مست درحال اجرا هست.
در ادامه این نشست حمید نوری - مدیرکل دفتر آبخیزداری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری - اظهار داشت: ایران در میان ۱۰ کشوری است که بیشترین گازهای گلخانه ای را تولید می کند و در این شرایط لازم است با استفاده از دیدگاه های نخبگان و با دیدگاه جامع نگر به اجرای برنامه ها بپردازیم. هفت عنوان مانند آب، خاک، اقلیم و... در سلامت حوضه آبخیز اثرگذار هستند.
وی در قسمت دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: طبق گزارش ششم هیئت بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC)، در منطقه ای هستیم که ۲۵ تا ۵۰ درصد باید نسبت به کشورهای همسان خود در برنامه ریزی ها دقیق تر عمل نماییم. در منابع طبیعی عنوان هیدرولوژی داریم ولی در نهادهایی مثل وزارت نیرو بیشتر از واژگان هیدرولیکی استفاده می نمایند. محاسبات هیدرولوژیک تخمینی است و ما را به سناریوهایی می رساند و طیفی از طریق حل ها را در نظر می گیریم. هیئت بین دولتی تغییر اقلیم ۱.۵ تا ۵ درجه افزایش دما را تا پایان ۲۱۰۰ پیشبینی کرده است که باعث افزایش گرما، کاهش بارش های یک روزه می شود و بر تغییر وضعیت مراتع موثر است ازاین رو باید به دنبال سناریوهای جدید برای سازگاری با وضعیت موجود باشیم.
نوری در پاسخ به پرسش ایسنا در رابطه با مدیریت جامع حوضه تالاب انزلی اظهار داشت: ۳۷۵ هزار هکتار تحت این مدیریت قرار گرفته است و برای آن سند استراتژیک داریم.
مدیرکل دفتر آبخیزداری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با تکیه بر لزوم سازگاری با وضعیت موجود وبا اشاره به «ترکیب همسوی مدیریت زیستی» اظهار داشت: سهم بخش تولید الکتریسیته در دنیا بالاترین سهم را در تغییر اقلیم داشته و این سهم حدود ۲۷ درصد است بعد از آن کشاورزی و بعد از آن انواع صنایع است. چاره اینست که هم در اشتراک گذاری منابع و بازچرخانی پساب ها نقش داشته باشند.
نوری در انتها در قسمت دیگری از صحبت های خود اظهار داشت: حدود ۵.۵ میلیون هکتار برای سال ۱۴۰۱ و ۱.۵ میلیون هکتار برای سال ۱۴۰۲ در برنامه استان ها تحت برنامه مدیریت جامع آبخیز - که مستند به آمایش سرزمینی استانی است- در نظر گرفته شده است. محور این برنامه خطر- تاب آوری است.
منبع: گل سپید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب